آیا می‌دانستید ناخن‌هایتان می‌توانند یک سری حقایق را در مورد وضعیت سلامت عمومی‌تان آشکار کنند؟ رنگ ناخنها میتواند به زرد، قهوه‌ای یا سیاه تغییر کند.
تغییر رنگ ناخنها میتواند نشانه مشکلات و تغییرات مختلفی در بدنتان باشد. این تغییر رنگ میتواند ناشی از انواع عفونت‌های باکتریایی یا قارچی ناخنها، لکه‌های حاصل از محصولات آرایشی غیراستاندارد یا انواع واکنش‌های آلرژیک باشد. به علاوه، کمبود برخی ویتامین‌ها یا مواد معدنی در بدن یا عارضه‌های مزمنی مثل مشکلات ریوی، مسدود شدن غدد لنفاوی یا روماتیسم مفصلی و بیماری‌های قلبی هم می‌توانند باعث تغییر رنگ ناخنها شوند. بنابراین، نوع درمان تغییر رنگ ناخنها، به علت آن بستگی دارد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد علل و راهکارهای مقابله با تغییر رنگ ناخنها تا پایان مقاله با ما باشید.
تغییر رنگ و شکل ناخن‌های دست و پا
ناخنها بخش مهمی از بدن هستند. آن‌ها سهمی اساسی در شکل‌دهی به ظاهر کلی افراد و خصوصاً زنان دارند. علاوه بر این، ناخنها از بافت نرمی که در زیرشان قرار گرفته هم محافظت می‌کنند. ناخن‌های دست و پا درست جلوی چشم ما قرار دارند. با این حال، اغلب متوجه تغییرات و اشکالاتی که در این بخش‌های بدنمان بروز می‌کند نمی‌شویم.
ما معمولاً، فقط ناخن‌هایمان را کوتاه می‌کنیم و دیگر توجهی به جزئیات آن‌ها مثل رنگ، بافت و شکلشان نداریم. اگر موضوع فقط به خود ناخنها مربوط بود، چنین رفتاری مشکلی ایجاد نمی‌کرد، اما حقیقت این است که این اعضای بدنمان می‌توانند اطلاعات زیادی در مورد وضعیت سلامت عمومی‌مان به ما بدهند. تغییرات رنگ و بافت ناخنها و همچنین ایجاد خطوط عمودی یا افقی روی آن‌ها، همگی برخی از علائم یک سری بیماری‌ها و مشکلات زمینه‌ای هستند. از این تغییرات می‌توان برای تشخیص کم‌آبی بدن، شوک، مشکلات کلیوی، بیماری‌های کبدی و غیره استفاده کرد. البته، قبل از اینکه بتوانیم از روی ظاهر ناخن، وجود یک بیماری را تشخیص بدهیم با ابتدا بدانیم که یک ناخن سالم چه شکلی است. ما فکر می‌کنیم که ناخن سالم را می‌شناسیم، اما غالباً متوجه یک سری جزئیات و تغییرات آن نیستیم.
ظاهر یک ناخن سالم چگونه است
- ناخنها از پروتئین محکمی به نام کراتین تشکیل شده‌اند. این پروتئین همچنین ماده ساختاری اصلی در لایه بیرونی پوست و مو است. یکی ناخن سالم، در کل به رنگ صورتی است. یعنی، بستر یا همان زیر ناخن و صفحه (قسمت خشک قابل رشد ناخن) به رنگ صورتی بوده و مقدار اضافه آن که رشد کرده و از نوک انگشت جلو می‌زند به رنگ سفید درمی‌آید.
نشانه‌های یک ناخن سالم و طبیعی:
- به پوست چسبیده
- رنگ یکنواخت دارد
- سطحی صاف دارد (بدون فرورفتگی یا برآمدگی)
- در محل خروجش از زیر پوست (نزدیک ریشه ناخن) دارای یک هلال سفید است که اغلب به آن ماهک گفته میشود.
نشانه‌های یک ناخن غیرطبیعی:
- از پوست جدا شده
- ضخیم یا نازک شده
- رنگ آن تغییر کرده
- نقطه نقطه شده
- بدشکل شده
تغییر رنگ ناخن به چه معنی است
همانطور که چشم‌ها اسرار درون ذهن انسان را هویدا می‌کنند، ناخنها هم اسرار سلامت او را فاش می‌کنند. برخی از پزشکان می‌توانند با نگاهی به نوک انگشتان یک بیمار مشکل او را دقیقاً تشخیص بدهند.
رنگ‌پریدگی ناخنها
رنگ طبیعی ناخن‌های ما به طور کلی مایل به صورتی است که مقدار تیرگی و روشنی آن در افراد مختلف با یکدیگر تفاوت دارد. کم‌رنگ شدن تدریجی ناخنها، به طوریکه بعد از مدتی تقریباً شفاف شوند، میتواند نشانه وجود یک وضعیت غیرطبیعی در بدن باشد. اگر ناخن‌هایتان همیشه رنگ‌پریده بوده‌اند، احتمالاً این فقط ویژگی ژنتیکی آن‌ها است، اما اگر رنگ آن‌ها ناگهان شروع به از بین رفتن کرد ممکن است دچار نوعی کم‌خونی شده باشید.
رنگ‌پریدگی ناخنها همچنین میتواند نشانه نارسایی احتقانی قلب باشد. به این حالت «سندرم ناخن‌های تری» گفته میشود که در آن رنگ تمام ناخن مایل به سفید است و فقط نواری صورتی رنگ در نوک آن وجود دارد که به آن نوار انتهایی (distal band) گفته میشود.
رنگ: زرد
علتها: زردی ناخن، که عارضه بسیار شایعی است، معمولاً همراه با یرقان بروز می‌کند. مشخصه اصلی یرقان یا همان زردی، ترشح هورمونی به نام بیلی‌روبین است که باعث آزاد شدن یک رنگ مایل به زرد در سراسر بدن میشود. در سطح بدن هم، پوست، چشم‌ها و ناخنها دچار این تغییر رنگ میشود. البته این حالت میتواند ناشی از کمبود آهن، مصرف بیش از حد کاروتنوئیدها (رنگدانه‌هایی که در خوراک‌هایی مثل هویج وجود دارد) و استعمال بیش از حد دخانیات هم باشد.
احتمالات فوق در صورتی درست است که این تغییر رنگ، بافت نداشته باشد. اما اگر چنین باشد، زرد شدن میتواند نشانه یک عفونت قارچی، کم کارى تيروئيد، پرکاری تیروئید یا حتی پسوریازیس باشد. در موارد شدید، و در عین حال نادر، وجود سرطان میتواند عامل زردی ناخنها باشد.
اگرچه برای زردی ناخنها تعداد زیادی درمان‌های خانگی مثل روغن درخت چای، روغن اورگانو و پروکسید ویتامین (Vitamin Peroxide) وجود دارد، اما خیلی بهتر است که برای درمان آن به یک پزشک مراجعه شود تا مشکل به طور ریشه‌ای درمان گردد.
رنگ: سبز
علتها: همانطور خیلی‌ها می‌دانند، تغییر رنگ زیر ناخن به سبز، یعنی اینکه ناخن از بستر خود جدا شده و در آنجا عفونتی به وجود آمده است. ناحیه زیر ناخن مرطوب و تاریک است، که همین، آنجا را به محیط خیلی خوبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها تبدیل می‌کند. در صورت وجود یک عفونت باکتریایی جدی در زیر ناخن، باید به پزشک مراجعه کرد. در چنین مواردی، اغلب پزشک ناخن را برمی‌دارد و اجازه می‌دهد که بستر التیام پیدا کند. گاهی اوقات هم برای از بین بردن عفونت قارچی به وجود آمده، دارو تجویز میشود.
رنگ: قرمز
علتها: تغییر رنگ ناخن به قرمز میتواند ناشی از لکه‌های به جا مانده از لاک ناخن باشد. به علاوه، پخش شدن خون در زیر ناخن که معمولاً دلیل آن وارد آمدن ضربه یا آسیب به ناخن است هم میتواند علت قرمزی یک ناخن باشد. اگر ناخن خیلی قرمز یا بنفش باشد، امکان دارد که گردش خون ضعیف بوده و یا اینکه فرد دچار نارسایی قلبی شده باشد.
وجود نقطه‌های قرمز مایل به قهوه‌ای در ناخنها میتواند نشانه کمبود موادی مثل اسیدفولیک، پروتئین یا ویتامین C باشد.
رنگ: آبی
علتها: رنگ مایل به آبی ناخنها میتواند نشان دهنده کمبود ویتامین B12 یا مشکلات ریوی مثل آسم یا آمفیزم باشد. این تغییر رنگ همچنین یکی از عوارض شایع برخی داروها است. اغلب، کمی آبی شدن ناخنها به معنی کاهش اکسیژن در خون است؛ این حالت معمولاً در افراد سیگاری دیده میشود. در این حالت، بستر ناخن به جای صورتی، تقریباً آبی رنگ میشود. البته، این رنگ آبی ناخنها به چشم نمی‌آید، مگر اینکه آن‌ها را با ناخن‌های سالم مقایسه کنید. علاوه بر این، کبودی یا آسیبی که زیر ناخن در حال بهبودی است هم باعث میشود که ناخن آبی رنگ دیده شود. وجود یک خط آبی تیره بروی بستر ناخن میتواند نشانه سرطان پوست باشد.
رنگ: سفید
علتها: سفیدی ناخنها لوکونیچیا نام داشته و میتواند یک عارضه مادرزادی باشد. لوکونیچیا میتواند به دلیل بیماری‌های قلبی، نارسایی کلیوی، بیماری کبدی، کم‌خونی، مسمومیت با آرسنیک، ذات‌الریه یا هیپوآلبومینمی (پایین بودن سطح پروتئین آلبومین در خون) هم رخ بدهد. در عین حال، وجود نقاط سفید در ناخن، معمولاً ناشی ضربات یا سایر آسیب‌های جزئی است. سفید شدن ناخن میتواند نشانه سیروز کبدی هم باشد (البته این حالت به ندرت اتفاق می‌افتد). در چنین حالتی بخشی از ناخن که به ریشه آن نزدیک‌تر است سفید شده، اما سفیدی بخش رشد کرده‌ی ناخن کمتر خواهد بود. به علاوه، سفیدی پراکنده‌ی ناخن میتواند نشانه کمبود یک یا چند مورد از مواد مغذی بدن باشد.
رنگ: سیاه یا قهوه‌ای تیره
علتها: وجود یک نوار سیاه یا قهوه‌ای تیره طولی زیر ناخنِ شخصی از نژاد هندواروپایی (سفید پوست) میتواند نشان دهنده وجود یک مشکل جدی در بدن او باشد. این حالت، اغلب نشانه ابتلا به نوعی سرطان پوست به نام ملانوما است. وجود این رنگ حاکی از افزایش فعالیت در ملانوسیت‌ها (یا همان سلول‌های رنگدانه) است. وجود چند نوار در زیر ناخن‌های اشخاص آفریقایی‌تبار و لاتین‌تبار و همچنین زنان باردار، معمولاً نشانه وجود مشکل در این افراد نیست.
مصرف زیاد فلوراید هم میتواند باعث تغییر رنگ ناخنها به قهوه‌ای و سیاه شود، در حالیکه وجود رنگ قهوه‌ای در نیمه بالایی ناخن میتواند نشانه ابتلا به بیماری‌های کلیوی باشد.
نتیجه‌گیری
تغییر رنگ‌های مختلف ناخنها میتواند نشان دهنده وجود مشکلات سلامتی مختلف باشد؛ به همین خاطر، توجه به وضعیت ناخنها، مسئله مهمی است. معمولاً، تغییر رنگ ناخن اولین علامت اینگونه مشکلات نیست، که همین باعث میشود پزشک راحت‌تر بتواند آن را در کنار سایر علائم قرار داده و عارضه بیمار را تشخیص دهد.
پرسش‌های متداول
چه کمبودی در بدن باعث ایجاد خطوط عمودی در ناخنها میشود؟
کم‌خونی، عارضه‌ای که در آن سلول‌های قرمز خون کاهش یافته و معمولاً ناشی از کمبود آهن، ویتامین B12 یا اسیدفولیک است. خود کمبود آهن به تنهایی میتواند باعث بروز مشکلات پوستی شود. برخی از عوارض جانبی این عارضه عبارتند از ترد و شکننده شدن ناخنها که در نهایت میتواند با ایجاد خطوط یا شیارهای کم عمق عمودی در سطح ناخنها همراه باشد.
آیا تیروئید میتواند باعث ایجاد خطوط روی سطح ناخنها شود؟
اختلال تیروئید میتواند باعث تغییر در رنگ، شکل و نحوه اتصال ناخن به بستر آن بشود. ریش ریش شدن مداوم پوست اطراف ناخنها و همچنین خطوط روی سطح، شکاف برداشتن، پوسته پوسته شدن و حتی خشک شدن ریشه ناخن میتواند با این مشکل در ارتباط باشد.
