آتورواستاتین (یا آتورواستاتین کلسیم) یک داروی استاتین است که معمولاً برای درمان و پیشگیری از بیماری قلبی و کلسترول بالا تجویز میشود و پزشک از بیمار می‌خواهد در کنار مصرف این دارو به تغییر سبک زندگی خود بپردازد و رژیم غذایی مناسب داشته باشد و ورزش کند. آتورواستاتین به صورت قرص خوراکی وجود دارد و باید روزی یک عدد از آن را استفاده کرد. سایر انواع استاتین‌های موجود عبارتند از فلوواستاتین (نام تجاری لسکول)، روزواستاتین (نام تجاری کرستور)، لوواستاتین (نام تجاری مواکور)، پیتاواستاتین (نام تجاری لیوالو)، پاراواستاتین (نام تجاری پراواکول) و سیمواستاتین (نام تجاری زوکور).
آتورواستاتین برای چه مواردی تجویز میشود؟
معمولاً از آتورواستاتین برای درمان‌هایپرلیپیدمی، چربی خون بالا، از قبیل کلسترول و تری گلیسیرید خون استفاده میشود. کلسترول در بدن اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا بدن از آن برای تولید برخی ترکیبات از قبیل هورمون‌ها، ویتامین دی و اسیدهای صفرا استفاده میکند. تری گلیسریدها انرژی لازم را در اختیار بدن قرار میدهند. بالا بودن سطح کلسترول خون باعث تجمع پلاک در دیواره عروق خونی میشود، باعث محدود شدن گردش خون میشود و ریسک بیماری‌های قلبی از قبیل حمله و سکته را افزایش می‌دهد. هایپرلیپیدمی یک بیماری پیشرونده و خطرناک است که متاسفانه در ابتدا هیچ گونه علائمی ندارد. پزشک گاهی اوقات برای تشخیص و معین کردن خطر حاصل از بالا بودن کلسترول خون درخواست انجام آزمایش خون را می‌دهد. در صورتی که هایپر لیپیدمی درمان نگردد فرد دچار بیماری قلبی میشود و با مشکلات متعددی از قبیل حمله قلبی، سکته و مرگ مواجه خواهد شد. خوشبختانه می‌‌توان با دارو، رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی به کنترل این مشکل پرداخت.
متخصصین انجمن قلب می‌گویند یکی از بهترین روش‌ها برای پایین آوردن سطح کلسترول خون کاهش میزان مصرف اسیدهای چرب ترانس در رژیم غذایی است. کاهش مصرف گوشت قرمز، غذاهای سرخ شده و لبنیات کامل و مصرف انواع سبزی و میوه‌های تازه و لبنیات کم چرب و غلات کامل به بهبود سطح کلسترول خون کمک میکند و سلامت عمومی بدن را افزایش می‌دهد. ورزش کردن و فعالیت جسمانی یکی دیگر از روش‌هایی است که به کنترل هایپرلیپیدمی کمک میکند. هر فرد باید در طول هفته دو و نیم ساعت یا ۱۵۰ دقیقه پیاده روی کند، شنا کند، بدود یا دوچرخه سواری کند تا مشکل کلسترول و فشارخون بالا در او درمان شود. ترک کردن سیگار می‌‌تواند به بهبود سلامت قلب کمک کند. برخی از بیماران علیرغم پیروی کردن از این موارد و تغییر سبک زندگی خود استفاده از داروهای پایین آورنده کلسترول خون از قبیل اتورواستاتین نیاز دارند تا ریسک حمله قلبی نیز در آنها کاهش پیدا کند. سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف آتورواستاتین (با نام تجاری لیپیتور) را برای موارد زیر تایید کرده است:
- کاهش سطح کلسترول خون و سطح ال دی ال همراه با اصلاح رژیم غذایی
- کاهش سطح تری گلیسرید با اصلاح رژیم غذایی
- افزایش سطح چربی مفید خون ضمن رعایت رژیم غذایی
- کاهش ریسک حمله قلبی و سکته در افرادی که دارای فاکتورهای خطر هستند مانند سن، استعمال دخانیات، بالا بودن سطح فشار خون، دیابت، پایین بودن کلسترول خوب یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی در سنین پایین
- کاهش نیاز به انجام جراحی‌های ترمیم و بازسازی عروق، همچنین کاهش ریسک حمله قلبی و سکته در افراد مبتلا به بیماری قلبی
- درمان بزرگسالان مبتلا به کلسترول بالای ارثی یا اختلالات ژنتیکی که باعث افزایش غیر عادی سطح کلسترول میشوند.
- درمان کودکان ۱۰ تا ۱۷ ساله مبتلا به کلسترول بالا ناشی از اختلالات ژنتیکی و ارثی که کلسترول به طور طبیعی از بدن دفع نمی‌شود.
دوز آتورواستاتین
آتورواستاتین و برند تجاری لیپیتور در اشکال خوراکی وجود دارند که هر فرد باید روزی یک عدد از این داروها را مصرف کند. پزشک به بیمار توصیه میکند دارو را طبق دستور تجویز شده به صورت روزانه همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کند و از خرد کردن و جویدن دارو خودداری کند و حتی در صورت احساس بهبودی به مصرف دارو بپردازد.
اثرگذاری این دارو به دوز و واکنش بدن فرد به دارو بستگی دارد. هرچه دوز داروی آتورواستاتین بالاتر باشد کلسترول خون را بیشتر پایین می‌آورد اما با عوارض جانبی بیشتری نیز همراه است. دوز استاندارد برای افراد بزرگسال حدود ۱۰ تا ۲۰ میلی گرم است که در برخی موارد پزشک به بیمار توصیه میکند از دوز ۱۰ میلی گرمی، ۲۰ میلی گرمی، ۴۰ میلی گرمی یا ۸۰ میلی گرمی در طول روز استفاده کند.
معمولاً پزشک نهایتا هر دو تا چهار هفته یک بار دوز دارو را افزایش خواهد داد. در مواردی که باید سطح چربی خون تا حد قابل توجهی کاهش پیدا کند پزشک به تجویز دز بالاتر خواهد پرداخت.
دوز پیشنهادی در کودکان
دوز پیشنهادی در کودکان ۱۰ تا ۱۷ ساله حدوداً ۱۰ میلی گرم در روز میباشد که ممکن است با توجه به هدف از درمان هر بیمار و نحوه واکنش او به داروهای مصرفی، پزشک دوز دارو را افزایش دهد. در صورتی که بیمار مصرف یک دوز از داروی خود را فراموش کرده باشد به محض به خاطر آوردن بهتر است آن را مصرف کنند اما چنانچه کمتر از ۱۲ ساعت به مصرف دوز بعدی باقی مانده است بهتر است از مصرف دارو خودداری نموده و پس از آن دارو را طبق دستور مصرف کند. بیمار باید از دوبرابر کردن داروی خود اجتناب نماید.
هشدارهایی در خصوص داروی آتورواستاتین
آتورواستاتین با نام تجاری لیپیتور در زنان باردار یا زنانی که در دوران شیردهی قرار دارند نباید تجویز شود. در صورتی که فرد قصد بارداری را دارد و از این دارو استفاده می‌نماید باید از مصرف آن خودداری کند. این دارو نباید در افراد مبتلا به بیماری فعال کبدی تجویز شود. در نهایت افرادی که دچار حساسیت زیاد یا آلرژی شدید به آتورواستاتین هستند باید از مصرف این دارو خودداری کنند. قبل از شروع مصرف آتورواستاتین اطلاعات کامل در خصوص سایر داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید حتی داروهایی که میتوانید بدون نسخه پزشک تهیه کنید تا به این ترتیب احتمال بروز عوارض جانبی به حداقل برسد. وقت داروهای خاص با اتورواستاتین تداخل دارند و احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش میدهند. برخی از این داروها به شرح زیر می‌باشند:
- داروهای آنتی بیوتیک از قبیل کلاریترومایسین
- داروهای ضد قارچ از قبیل ایتراکونازول یا کتوکونازول
- سیکلوسپورین
- نیاسین
- قرص ضد بارداری
- فیبرات‌ها مانند جم فیبروزیل
- داروهای قلبی مانند دیگوکسین
- داروهای بازدارنده پروتئاز برای درمان ایدز مانند ریتوناویر، فوسامپرناویر، تیپراناویر، لوپیناویر، یا ساکویناویر
- کلشی‌سین
چه مدت پس از مصرف آتورواستاتین سطح کلسترول کاهش پیدا میکند؟
اوج عملکرد آتورواستاتین طی مدت یک تا دو ساعت پس از مصرف خود را نشان می‌دهد اما ممکن است یک تا دو هفته طول بکشد تا این دارو باعث بهبود سطح کلسترول خون شود. به طور کلی حدود ۴ هفته پس از مصرف دارو میتوانید شاهد اثر آتورواستاتین در پایین آوردن کلسترول خون باشید.
در هنگام مصرف آتورواستاتین باید از خوردن چه غذاهایی خودداری کرد؟
آتورواستاتین زمانی نتایج مطلوبی را ایجاد میکند که با مصرف مواد غذایی سالم همراه گردد. مصرف غذاهای سرشار از چربی و کلسترول و باید به پایین ترین سطح ممکن برسد. در صورتی که از آتورواستاتین استفاده می‌کنید باید از خوردن گریپ فروت اجتناب نمایید زیرا باعث اختلال در فرآیند پردازش آتورواستاتین توسط بدن میشود و احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می‌دهد اما مصرف سایر میوه‌ها هیچ مشکلی ندارد.
آیا باید آتورواستاتین را با غذا مصرف کرد؟
میتوانید آتورواستاتین را با یا بدون غذا مصرف کنید.
آیا آتورواستاتین در مقایسه با سایر استاتین‌ها عوارض جانبی بیشتر یا کمتری دارد؟
آتورواستاتین یک نوع استاتین قوی است و افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند با عوارض جانبی بیشتری روبرو میشوند البته دوز پایین این دارو عوارض کمتری را ایجاد میکند. با پزشک خود در خصوص دوز مناسب دارو صحبت کنید.
آیا باید آتورواستاتین برا شب مصرف کرد؟
برخلاف سایر استاتین‌ها میتوانید اتورواستاتین را در هر ساعتی از روز مصرف کنید زیر آتورواستاتین در مقایسه با سایر استاتین‌ها ماندگاری بیشتری در بدن دارد. سایر استاتین‌ها در صورتی که شب مصرف شوند تاثیر بهتری دارند زیرا بدن کلسترول بیشتری می‌سازد.
