حمله قلبی زمانی اتفاق میافتد که جریان خون غنی از اکسیژن به بخشی از ماهیچه قلب به طور ناگهانی مسدود شود و قلب نتواند اکسیژن دریافت کند. چنانچه جریان خون به سرعت به حالت اول باز نگردد، این بخش از عضلات قلب شروع به مردن میکند.
درمان حمله قلبی زمانی موثر واقع میشود که درست بلافاصله پس از بروز علائم انجام گیرد.
برای دریافت مشاوره دربارهی درمان سکته قلبی و یا برای رزرو نوبت در مطب دکتر لیلا عسگرپور بهترین متخصص قلب و عروق در کرج با شماره تلفنهای 32216426–026 – 09399450250 تماس حاصل فرمایید.
علت سکته قلبی
حمله قلبی در بیشتر اوقات در نتیجه بیماری قلبی ایسکمیک اتفاق میافتد که این عارضه، بیماری عروق کرونر قلب یا بیماری شریان کرونری نیز نامیده میشود. بیماری قلبی ایسکمیک شرایطی است که در آن یک ماده چسبناک به نام پلاک درون شریانهای کرونری جمع میگردد. این شریانها خون غنی از اکسیژن را به قلبتان میرسانند.
هنگامی که پلاک در عروق جمع میشود، به آن بیماری تصلب شرایین میگویند. تجمع پلاک طی سالهای متمادی رخ میدهد.
در نهایت، ناحیهی دارای پلاک میتواند در داخل سرخرگ پاره (یا شکسته) شود. این امر باعث تشکیل لخته خون بر روی سطح پلاک میگردد. چنانچه لخته به اندازه کافی بزرگ شود میتواند تا حد زیادی یا کاملا جریان خون در سرتاسر عروق کرونری را مسدود نماید.
در صورتی که این انسداد به سرعت درمان نگردد، آن بخش از عضله قلب که توسط آن شریان تغذیه میشود شروع به از بین رفتن میکند و بافت اسکار جایگزین بافت سالم قلب میگردد. این آسیب قلبی ممکن است معلوم نباشد یا ممکن است مشکلات شدید یا طولانی مدتی را ایجاد کند.
عوامل خطر
برخی از عوامل خطر احتمال ابتلا به بیماری ایسکمیک قلب و حمله قلبی را بیشتر میکنند. شما میتوانید بسیاری از این عوامل خطر را کنترل کنید.
عوامل خطری که میتوانید آنها را کنترل نمایید
مهمترین عوامل خطر حمله قلبی که میتوانید آنها را کنترل کنید عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- کلسترول خون بالا
- اضافه وزن و چاقی
- رژیمهای غذایی ناسالم (برای مثال رژیم غذایی حاوی چربی اشباع شده، چربی ترانس، کلسترول و سدیم)
- نداشتن فعالیت بدنی روتینی
- بالا بودن قند خون به دلیل مقاومت بدن نسبت به انسولین یا دیابت
بعضی از این عوامل خطر از قبیل چاقی، فشار خون بالا و قند خون بالا با هم دیگر اتفاق میافتند. زمانی که این عوامل با هم پیش بیایند این عارضه سندروم متابولیک نامیده میشود.
به طور کلی احتمال ابتلا به حمله قلبی در یک فرد مبتلا به سندروم متابولیک نسبت به فردی که دچار این عارضه نیست 2 برابر و در افراد دیابتی 5 برابر است.
به طور کلی، فردی که سندرم متابولیک دارد، دو برابر بیشتر از کسی که سندرم متابولیک ندارد، ممکن است به بیماری قلبی مبتلا شود و پنج برابر بیشتر به دیابت مبتلا میشود.
عوامل خطری که نمیتوان آنها را کنترل نمود
عوامل خطری که نمیتوان آنها را کنترل نمود عبارتند از:
- سن. خطر ابتلا به بیماری قلبی برای مردان پس از 45 سالگی و برای زنان پس از 55 سالگی (یا بعد از یائسگی) افزایش مییابد.
- سابقه خانوادگی ابتلا به حمله قلبی زودرس. چنانچه ابتلا به بیماری قلبی در پدر یا برادر شما قبل از 55 سالگی و در مادر یا خواهرتان قبل از 65 سالگی تشخیص داده شده است، احتمال ابتلای شما به این عارضه افزایش می یابد.
- پره اکلامپسی. (pre-e-KLAMP-se-ah) این وضعیت میتواند در طی دوران بارداری ایجاد شود. دو علامت اصلی پره اکلامپسی افزایش فشار خون و وجود پروتئین اضافی در ادرار است. پره اکلامپسی به افزایش طول عمر خطر بیماری قلبی، از جمله بیماری شریان کرونر (CHD)، حمله قلبی، نارسایی قلبی و فشار خون بالا مرتبط است.
- عفونتها
نشانهها، علائم و عوارض
تمامی موارد حملات قلبی با درد ناگهانی و عاجزکننده در قفسه سینه که اغلب در تلویزیون یا فیلمها نشان داده میشوند، شروع نمیشوند. به عنوان مثال، در یکی از مطالعات، یک سوم بیمارانی که دچار حمله قلبی شده اند، درد قفسه سینه نداشتهاند. این بیماران بیشتر افراد مسن، خانم یا افراد دیابتی بودند.
علائم حمله قلبی ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است علائم کمی داشته باشند و اگر بدانند که در گذشته دچار حمله قلبی شدهاند متعجب میگردند. چنانچه دچار حمله قلبی شدهاید، ممکن است که علائم شما همانند دیگر افراد نباشد مهم است که از رایجترین علائم حمله قلبی مطلع شوید و این حقایق را نیز به خاطر بسپارید:
- حمله قلبی ممکن است به آرامی شروع شود و فقط درد یا ناراحتی خفیفی ایجاد نماید.
علائم ممکن است خفیف یا شدیدتر و ناگهانی باشند و نیز ممکن است طی چندین ساعت ایجاد شوند و از بین بروند.
- افرادی که قند خون (دیابت) بالایی دارند، ممکن است هیچ علامتی نداشته و یا علائم بسیار خفیفی داشته باشند.
- وجود درد یا ناراحتی در قفسه سینه شایعترین علامت در بین زنان و مردان است.
- احتمال اینکه زنان دچار تنگی نفس، حالت تهوع و استفراغ، خستگی غیرمعمول (گاهی اوقات به مدت چند روز) و درد در پشت، شانهها و فک شوند تا حدی بیشتر است.
برخی از افراد هیچگونه علائمی ندارند. حملات قلبی را که بدون هیچ علامتی یا با علائم بسیار خفیف رخ میدهند حملات قلبی خاموش مینامند.
شایعترین علائم
شایعترین علائم هشداردهنده حمله قلبی در خانمها و آقایان عبارتند از:
- درد و ناراحتی در قفسه سینه. بیشتر حملات قلبی شامل ناراحتی در مرکز یا سمت چپ قفسه سینه میشوند. معمولا این ناراحتی بیش از چند دقیقه طول میکشد و یا از بین میرود و دوباره بازمیگردد. این حالت میتواند مانند فشار، انقباض، سیری یا درد احساس شود. همچنین میتواند مانند سوزش معده یا سوء هاضمه حس شود و ممکن است خفیف یا شدید باشد.
- ناراحتی در بالاتنه بدن. ممکن است در یک یا هر دو بازو، کمر، شانهها، گردن، فک یا قسمت بالای معده (بالای ناف) احساس درد یا ناراحتی کنید.
- تنگی نفس. تنگی نفس ممکن است تنها علامت موجود در شما باشد و ممکن است قبل و یا در حین درد و ناراحتی قفسه سینه اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است در هنگام استراحت کردن یا انجام کمی فعالیت بدنی پیش بیاید.
علائم عارضه آنژین میتواند شبیه علائم حمله قلبی باشد. آنژین، درد در ناحیه قفسه سینه است که در افراد مبتلا به بیماری قلبی ایسکمیک معمولا در هنگام انجام فعالیت بروز مییابد. این درد معمولا فقط چند دقیقه طول میکشد و با استراحت از بین میرود.
درد قفسه سینه چنانچه از بین نرود یا از حالت معمول خود تغییر کند (برای مثال بیشتر اتفاق بیفتد یا در هنگام استراحت کردن به وجود آید) میتواند نشانه حمله قلبی باشد. تمامی دردهای قفسه سینه بایستی توسط پزشک بررسی گردد.
دیگر علائم و نشانههای شایع
به این دیگر علائم احتمالی حمله قلبی نیز توجه داشته باشید:
- شروع به عرق سرد کردن
- احساس خستگی غیرمعمول بدون هیچ دلیلی، گاهی برای چندین روز (مخصوصا اگر خانم هستید)
- حالت تهوع (احساس ناخوشی در معده) و استفراغ
- از حال رفتن یا سرگیجه ناگهانی
- بروز هرگونه علامت ناگهانی و جدید یا ایجاد تغییر در الگوی علائمی که دارید (برای مثال، چنانچه علائمتان شدیدتر شدهاند و یا بیشتر از معمول طول میکشند)
همه افرادی که دچار حمله قلبی میشوند دارای علائم معمول این عارضه نیستند. چنانچه دچار حمله قلبی شده باشید ممکن است علائمتان مشابه فرد دیگری نباشد. با این حال برخی از افراد ممکن است دارای الگوی علائمی باشند که مکررا پیش میآیند.
هرچه علائم و نشانهها در شما بیشتر باشند احتمال اینکه دچار حمله قلبی شدهاید بیشتر است.
اقدام سریع میتواند زندگیتان را نجات دهد
علائم و نشانههای حمله قلبی میتوانند به طور ناگهانی ایجاد شوند؛ هرچند که گاهی اوقات در عرض چند ساعت، چند روز یا چند هفته پس از حمله قلبی میتوانند به آرامی نیز به وجود آیند.
هر زمان که فکر میکنید علائم حمله قلبی یا حمله قلبی دارید، آن را نادیده نگیرید و از درخواست کمک خجالت نکشید. حتی اگر مطمئن نیستید که دچار حمله قلبی شدهاید، برای دریافت مراقبتهای فوری پزشکی با شماره 115 تماس بگیرید. به این دلیل که:
- اقدام سریع میتواند زندگیتان را نجات دهد.
- آمبولانس بهترین و امنترین روش برای رفتن به بیمارستان میباشد. پرسنل خدمات فوریتهای پزشکی (EMS) میتوانند وضعیت شما را بررسی کرده و بلافاصله داروهای نجات دهنده و سایر درمانها را شروع کنند. افرادی که با آمبولانس میآیند اغلب سریعتر در بیمارستان تحت درمان قرار میگیرند.
- تکنسین اورژانس میتواند به شما مشاوره دهد. در صورت عدم داشتن حساسیت به آسپرین، ممکن است به شما گفته شود یک قرص آسپرین را خرد کرده و یا بجوید؛ مگر اینکه دلیل پزشکی برای عدم مصرف آن وجود داشته باشد. مصرف آسپرین هنگام حمله قلبی میتواند میزان صدمه به قلبتان را محدود کرده و زندگی شما را نجات دهد.
هر دقیقه اهمیت دارد. هرگز تماس با اورژانس جهت اطمینان از مصرف آسپرین یا انجام هر کاری که فکر میکنید کمک میکند را به تاخیر نیندازید.
تشخیص
متخصص درمان سکته قلبی در کرج بر اساس علائم و نشانههای شما، سابقه پزشکی و خانوادگیتان و نتایج آزمایش، حمله قلبی را تشخیص می دهد.
نوار قلب (EKG)
EKG یک آزمایش ساده و بدون درد است که فعالیت الکتریکی قلب را شناسایی و ثبت میکند. این آزمایش نشان میدهد که ضربان قلب چقدر سریع است و ریتم آن (ثابت یا نامنظم) است.EKG همچنین قدرت و زمان سیگنالهای الکتریکی را هنگام عبور از هر قسمت از قلب ضبط میکند.
EKG میتواند علائم آسیب قلبی ناشی از بیماری ایسکمیک قلب و علائم حمله قلبی سابق یا فعلی را نشان دهد.
آزمایشهای خون
در طی حمله قلبی، سلولهای عضله قلب میمیرند و پروتئینهایی را در جریان خون آزاد میکنند. آزمایش خون میتواند میزان این پروتئینها را در جریان خون اندازهگیری کند. بالاتر از سطح طبیعی بودن میزان این پروتئینها، ننشان دهنده حمله قلبی است.
آزمایش خون که معمولاً مورد استفاده قرار میگیرد شامل آزمایش تروپونین، آزمایش کراتینکیناز (CK) یا آزمایش کراتین فسفوکیناز (CK-MB) و آزمایش میوگلوبین سرم است. آزمایش خون اغلب برای بررسی تغییراتی که در طول زمان ایجاد میگردند، تکرار میشود.
آنژیوگرافی کرونر
آنژیوگرافی عروق یا کرونر آزمایشی است که در آن جهت نشان دادن داخل عروق کرونر از رنگ و اشعه ایکس خاصی استفاده میشود. این آزمایش اغلب در هنگام بروز حمله قلبی برای کمک به یافتن محل انسداد در عروق کرونر انجام میگیرد.
برای وارد نمودن رنگ به عروق کرونر، پزشک از روشی به نام کاتتریزاسیون قلب استفاده میکند.
یک لوله نازک و انعطاف پذیر به نام کاتتر در یکی از رگهای خونی بازو، کشاله ران (بالای ران) یا گردن شما قرار میگیرد. این لوله در رگهای کرونر شما قرار میگیرد و رنگ در جریان خون آزاد میشود.
هنگامی که رنگ در شریانهای کرونری جریان پیدا میکند اشعه ایکس خاصی گرفته میشود. این رنگ به پزشک این امکان را میدهد تا جریان خون در قلب و رگهای خونی را بررسی نماید.
اگر پزشکتان انسدادی پیدا کند، ممکن است روشی به نام مداخله از راه پوست کرونر (PCI) را توصیه کند، که گاهی اوقات آنژیوپلاستی کرونر نیز نامیده میشود. این روش میتواند به بازگرداندن جریان خون در سرتاسر شریان مسدود شده کمک کند. گاهی اوقات یک لوله حلقهای کوچک به نام استنت در شریان قرار میگیرد تا از بروز انسداد بعد از عمل جلوگیری شود.
درمان سکته قلبی
درمان زود هنگام حمله قلبی میتواند از آسیب دیدگی عضله قلب جلوگیری کرده یا آن را محدود کند. با اقدام سریع و حاصل کردن تماس اضطراری با دیدن اولین علائم حمله قلبی، میتوانید زندگیتان را نجات دهید. پرسنل پزشکی میتوانند تشخیص و درمان را حتی قبل از رسیدنتان به بیمارستان آغاز کنند.
درمان فوری
در صورت مشکوک بودن حمله قلبی، حتی پیش از تایید شدن تشخیص معمولا بلافاصله درمانهای معینی شروع میشوند. این درمانها عبارتند از:
- مصرف آسپرین جهت جلوگیری از لخته شدن بیشتر خون
- نیتروگلیسیرین برای کاهش بار کاری قلب و بهبود جریان خون در سرتاسر عروق کرونری
- اکسیژن درمانی
- درمان درد قفسه سینه
هنگامی که تشخیص حمله قلبی مورد تأیید قرار گرفت و یا شکها قوّت گرفت، متخصص درمان سکته قلبی در کرج جهت تلاش برای بازگرداندن جریان خون در رگهای خونی که قلب را تغذیه میکند سریعاً درمانها را شروع میکند. داروهای حلّال لخته و مداخله کرونری از طریق پوست که با نام آنژیوپلاستی نیز شناخته میشود دو روش اصلی درمان هستند. آنژیوپلاستی فرایندی است که برای باز کردن شریانهای کرونری مسدود مورد استفاده قرار میگیرد.
داروهای حلّال لخته
داروهای ترومبولیتیک که حلّال لخته خون نیز نامیده میشود، جهت حل کردن لختههای خونی که شریانهای کرونری را مسدود کردهاند، مورد استفاده قرار میگیرند. جهت عملکرد بهتر، این نوع داروها باید ظرف چند ساعت پس از شروع علائم حمله قلبی تجویز شوند. در حالت ایدهآل این داروها بایستی در اسرع وقت مصرف گردند.
مداخله کرونری از طریق پوست
مداخله کرونری از طریق پوست یک عمل غیر جراحی است که عروق کرونری مسدود یا تنگ را باز میکند. یک لوله نازک و قابل انعطاف (کاتتر) همراه با یک بالون یا وسیلهی دیگری که در انتهای آن قرار گرفته، از طریق رگ خونی، معمولاً در کشاله ران (قسمت فوقانی ران)، از میان عروق کرونری تنگ یا مسدود شده رد میشود. پس از جایگیری وسیله، بالونی که روی نوک کاتتر قرار گرفته، باد میشود تا پلاک و لخته روی دیواره شریان فشرده گردد. این کار جریان خون را مجددا به شریان باز میگرداند. در طول عمل، پزشک ممکن است یک لوله حلقهای کوچک به نام استنت را در شریان قرار دهد. استنت به باز نگه داشتن رگ خونی جهت جلوگیری از انسداد شریان در ماهها یا سالهای پس از عمل کمک میکند.
داروها
متخصص درمان سکته قلبی در کرج ممکن است یک یا چند داروی زیر را تجویز نماید.
- مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE). مهارکنندههای ACE میزان فشار خون و فشار بر روی قلبتان را کاهش میدهند. آنها همچنین به کاهش سرعت تضعیف عضله قلب کمک میکنند.
- داروهای ضد لخته. داروهای ضد لخته مانع از تجمع پلاکتها در کنار هم و ایجاد لختههای خون ناخواسته میشوند. آسپرین و کلوپیدوگرل نمونههایی از داروهای ضد لخته میباشند.
- داروهای ضد انعقاد خون. داروهای ضد انعقاد خون یا رقیق کننده خون از تشکیل لخته خون در عروق شما جلوگیری میکنند. این داروها همچنین از بزرگ شدن لختههای موجود جلوگیری میکنند.
- مسدود کنندههای بتا (بتا بلاکرها). مسدود کنندههای بتا میزان بار کاری قلب شما را کاهش میدهند. این داروها همچنین برای تسکین درد و ناراحتی قفسه سینه و جلوگیری از بروز حمله قلبی دیگر استفاده میشوند. مسدود کنندههای بتا همچنین جهت درمان آریتمی (ضربان نامنظم قلب) استفاده میشوند.
- داروهای استاتین. استاتینها میزان کلسترول خون شما را کنترل یا کاهش میدهند. با کاهش سطح کلسترول خون میتوانید احتمال بروز حمله قلبی یا سکته مغزی دیگر را کاهش دهید.
همچنین ممکن است داروهایی جهت تسکین درد و کاهش اضطراب و درمان آریتمی به شما داده شوند. همه داروها را به طور منظم طبق تجویز پزشک مصرف کنید. میزان داروی خود را تغییر ندهید و یا دوزی را حذف نکنید، مگر در صورتی که پزشک این را به شما بگوید.
فرایند پزشکی
از پیوند بای پس عروق کرونری نیز ممکن است برای درمان حمله قلبی استفاده شود. در طی پیوند بای پس عروق کرونر، جراح یک رگ یا شریان سالم را از بدن شما خارج میکند. سپس این شریان یا رگ، متصل یا پیوند میشود تا قسمت مسدود شده شریان کرونری را دور بزند. شریان یا رگ پیوندی قسمت مسدود شده شریان کرونر را بای پس میکند (یعنی دور میزند). این کار مسیر جدیدی را برای جریان خون به عضله قلب ایجاد میکند.
تغییرات سبک زندگی برای سلامتی قلب
درمان سکته قلبی معمولا شامل ایجاد تغییرات در سبک زندگی جهت سلامت قلب میباشد. متخصص درمان سکته قلبی ممکن است موارد زیر را توصیه نماید:
- داشتن خورد و خوراک مناسب برای سلامتی قلب
- هدف گذاری یک وزن سالم
- مدیریت استرس
- فعالیت فیزیکی
- ترک کردن سیگار
انجام این اقدامات میتوانند احتمال بروز حمله قلبی دیگر را کاهش دهند.
زندگی پس از حمله قلبی
بسیاری از افراد از حملات قلبی جان سالم به در میبرند و زندگی پرتحرک و بانشاطی دارند. اگر سریعاً کمک بگیرید، درمان میتواند میزان آسیب دیدگی عضله قلب شما را کاهش دهد. آسیب قلبی کمتر شانس شما را برای کیفیت زندگی بهتر پس از حمله قلبی بهبود میبخشد.
پیگیری پزشکی
پس از حمله قلبی، شما نیاز به درمان بیماری ایسکمیک قلب دارید. این کار به جلوگیری از بروز حمله قلبی دیگر کمک میکند. متخصص درمان سکته قلبی در کرج ممکن است به شما موارد زیر را توصیه نماید:
- تغییرات سبک زندگی، نظیر دنبال نمودن یک رژیم غذایی سالم، داشتن فعالیت بدنی، حفظ کردن و باقی ماندن در یک وزن سالم و ترک کردن سیگار.
- داروهایی برای کنترل درد یا ناراحتی قفسه سینه، کلسترول خون بالا، فشار خون بالا و بار کاری قلب شما. برخی از این داروها میتوانند به شما کمک کنند تا از بروز حمله قلبی دیگر جلوگیری کنید.
- داروهای ضد لخته مانند آسپرین که ممکن است پزشک برای جلوگیری از حمله قلبی دیگر برای شما تجویز کند.
- یک برنامه توانبخشی قلب
اگر تهیه داروها یا تکمیل برنامه توانبخشی قلب برای شما دشوار است، با پزشک خود صحبت کنید. داروها یا برنامهها را قطع نکنید زیرا میتواند به شما در جلوگیری از حمله قلبی دیگر کمک کند.
بازگشت به فعالیتهای عادی
پس از حمله قلبی، اکثر افرادی که درد قفسه سینه یا ناراحتی یا مشکلات دیگری ندارند، میتوانند با خیال راحت و بدون هیچ خطری طی چند هفته به فعالیتهای عادی خود بازگردند. بیشتر این افراد میتوانند بلافاصله راه رفتن را شروع کنند.
اکثر بیماران میتوانند فعالیت جنسی را نیز طی چند هفته آغاز کنند. با پزشک خود در مورد یک برنامه ایمن جهت بازگشت به روال عادی زندگی خود صحبت کنید.
چنانچه طبق قانونِ ایالتی مجاز باشد، معمولاً بیشتر بیمارانی که درد یا ناراحتی قفسه سینه یا سایر مشکلات ناتوانی در آنها وجود ندارد، میتوانند ظرف یک هفته رانندگی را شروع نمایند. هر ایالتی به دنبال ابتلای افراد به یک بیماری جدی، قوانینی در مورد رانندگی با وسیله نقلیه موتوری برای خود دارد. افرادی که دچار عوارض میشوند، تا زمانی که علائم آنها به مدت چند هفته ثابت نشده باشد، نبایستی رانندگی کنند.
خطر حمله قلبی مکرر
پس از یکبار دچار شدن به حمله قلبی، در معرض خطر بیشتری برای بروز حمله دیگری قرار میگیرید. دانستن تفاوت بین آنژین و حمله قلبی اهمیت دارد. آنژین درد قفسه سینه است که در افراد مبتلا به بیماری ایسکمیک قلب رخ میدهد.
درد ناشی از آنژین معمولاً پس از تلاش فیزیکی ایجاد میشود و زمانی که استراحت کنید یا داروها را طبق دستور مصرف نمایید، ظرف چند دقیقه برطرف میشود.
درد ناشی از حمله قلبی معمولاً شدیدتر از درد ناشی از آنژین است. درد سکته قلبی در هنگام استراحت یا مصرف دارو از بین نمیرود.
اگر نمیدانید درد قفسه سینه شما آنژین است یا حمله قلبی، با اورژانس تماس بگیرید. علائم حمله قلبی دوم ممکن است همانند علائم حمله قلبی اول نباشد. اگر تردید دارید ریسک نکنید. اگر شما یا شخص دیگری علائم حمله قلبی را دارید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
متأسفانه، بیشتر قربانیان سکته قلبی پس از شروع علائم، برای درخواست کمک پزشکی 2 ساعت یا بیشتر صبر میکنند. این تأخیر میتواند منجر به آسیب قلبی پایدار یا مرگ شود.