میلیون‌ها فرد بزرگ‌سال، در برهه‌ای از زندگی خود ممکن است بنا بر یک دلیل یا دلایلی دیگر دچار ورم پا شوند. دلایل زیادی برای ورم کردن پاها وجود دارد، از جمله شرایط و بیماری‌ها و آسیب‌دیدگی، البته تنها به این دلایل محدود نیستند. ورم پاها که اغلب اوقات پزشکان آن را تحت عنوان ” ادم ” نیز می‌شناسند، می‌تواند در یک روز بروز کند و روز دیگر از بین برود، یا می‌تواند به عنوان علامتی از یک اتفاق جدی‌تری در بدن رخ دهد. دلایل تورم پا شامل فهرستی طولانی است، اما برخی از علل شایع آن عبارت‌اند از آسیب‌دیدگی یا ضربه به پاها، فعالیت نکردن، واریس رگ‌ها، مصرف برخی داروها، چاقی، عدم تعادل هورمون‌ها و برخی بیماری‌ها. در زیر اطلاعات دقیق‌تری در مورد این علل متداول برای ورم پا و همچنین راه‌هایی برای پیشگیری و درمان آن آورده شده است.
دلایل ورم پا
ورم پا می‌تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود. این عوامل می‌توانند از نظر شدت از نسبتاً بی‌خطر تا شدید باشند یا حتی جان بیمار را به خطر بیاندازند. در زیر برخی از شایع‌ترین دلایل تورم پا، از خفیف تا شدید، گفته شده است.
عوامل خفیف
اغلب اوقات، تورم پا ممکن است یک روز ظاهر شود و روز دیگر از بین برود. همچنین می‌تواند به همین صورت خفیف ادامه پیدا کند. حتی ممکن است در همین درجه خفیف نیز عود کند. برخی از دلایل نوع خفیف ورم پا عبارت‌اند از:
- رگ‌های واریسی: رگ‌های واریسی رگ‌هایی طوسی رنگ، پیچ و تاب خورده و طناب مانند هستند که در زیر پوست ظاهر می‌شوند. برخی از رگ‌های واریسی جدی و خطرناک نیستند، اما می‌توانند باعث ورم و درد در پا شوند.
- درمان جایگزینی هورمون یا مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری: بسیاری از قرص‌های جلوگیری از بارداری و درمان جایگزینی هورمون (هورمون درمانی) که برای زنان یائسه یا قبل از یائسگی استفاده می‌شود، می‌توانند باعث تورم پاها شوند. این داروها به خاطر اینکه می‌توانند منجر به نارسایی وریدی شوند، جریان خون را در اندام تحتانی محدود کرده و باعث التهاب در پاها و مچ پا می‌شوند.
- داروها: برخی از داروها نیز به دلایلی که داروهای جایگزین هورمون و قرص‌های ضد بارداری ایجاد می‌کنند، شناخته شده‌اند که باعث نارسایی وریدی می‌شوند.
- نوع کار و فعالیت: در برخی موارد، ایستادن به مدت طولانی می‌تواند منجر به ورم پاها شود، به ویژه در کسانی که مجبورند برای کار خود تمام روز را سر پا بایستند.
- تحرک نداشتن: به همین ترتیب، کم‌تحرکی نیز می‌تواند منجر به ورم پا شود. برای مثال، نشستن برای مدت طولانی در محل کار پشت میز کامپیوتر، یا نشستن جلوی کامپیوتر یا تلویزیون و انجام یک بازی ویدیویی برای مدت طولانی، می‌تواند باعث تورم پاها شود. البته ذکر این نکته مهم است که گاهی ورم پا در اثر کم‌تحرکی هم شدید شناخته شده و حتی در موارد بی‌تحرکی در مدت بسیار طولانی، منجر به لخته شدن خون و حتی مرگ می‌شود.
عوامل شدید
بسیاری از بیماری‌ها و انواع آسیب‌ها هستند که می‌تواند باعث ورم شدید در پاها شوند. هر کسی که دچار ورم پا می‌شود، باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کند، زیرا دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارند که می‌تواند جان فرد را تهدید کنند و حتی منجر به مرگ شود.
- رگ‌های واریسی: رگ‌های واریسی در هر دو لیست (هم خفیف و هم شدید) وجود دارد. اگرچه برخی از رگ‌های واریسی مشکل جدی به وجود نمی‌آورند، اما برخی دیگر می‌توانند شدید باشند و حتی می‌توانند به خاطر ضعیف شدن جریان خون منجر به بروز عوارض جدی در سلامت فرد گردند.
- مشکلات قلبی: برخی از بیماری‌های جدی که قلب را درگیر می‌کند، مانند کاردیومیوپاتی و نارسایی احتقانی قلب، می‌تواند باعث تورم شدید در پاها شوند.
- نارسایی کلیوی یا کبدی: نارسایی کلیه و کبد به شدت با تورم پا، مچ پا و کف پا ظاهر می‌شود.
- لخته‌های خون: این عارضه همچنین به عنوان ترومبوز وریدی عمقی (DVT) شناخته می‌شود و برخی از لخته‌های خون می‌توانند باعث ایجاد تورم در پاها شوند.
درمان و پیشگیری از ورم پا
در اینجا برخی از درمان‌های خانگی برای کاهش و رفع ورم ساق پا و کف پا گفته شده است:
- نمک اپسوم برای رفع ورم ساق پا و کف پا معجزه می‌کند. این یکی از روش‌های درمانی مفید برای کاهش ورم پا است که برای آن باید پاها را برای مدتی در آب قرار دهید. 1 فنجان نمک اپسوم (Epsom) را در وان حمام بریزید و کل بدن را در این آب قرار دهید این کمک می‌کند تا ورم کف پا و نیز ساق پا را کاهش دهید.
- یوگا ورزش ملایمی است و برای بهتر شدن جریان خون در بدن بسیار مفید میباشد زیرا جریان نامناسب خون دلیل اصلی ورم ساق پا و کف پا است. انجام حرکات وارونگی (حرکاتی در یوگا) می‌تواند در کاهش تورم پاها بسیار مفید باشد.
- کمبود منیزیم می‌تواند منجر به تورم دردناک کف پا و ساق پاها شود و این وضعیتی خطرناک‌تر است. برای رفع این کمبود و درمان ورم پاها می‌توانید از مکمل‌های منیزیم استفاده کنید.
- بالا نگه داشتن پاها بهترین روش برای درمان ورم پاها است. برای بلند کردن و بالا نگه داشتن قسمت‌های پایینی پاها و کف پاها می‌توانید از بالش یا لبه‌ی کاناپه استفاده کنید
- هنگامی‌که کل روز را سر پا سپری می‌کنید، با این کار جریان خون اغلب محدود می‌شود. ماساژ دادن پاها مطمئناً می‌تواند روش خوبی برای کاهش تورم در ساق پا و کف پاها باشد. روزانه به مدت 20 دقیقه پاهایتان را ماساژ دهید تا گردش خون در آن‌ها بهتر شود.
- سعی کنید هر چه بیشتر می‌توانید در کل روز آب بنوشید تا از ورم پاها جلوگیری کنید و حتی آن را کاهش دهید. کم نوشیدن آب باعث التهاب در قسمت پایین بدن می‌شود، پیشنهاد می‌شود روزانه تقریباً 8 تا 10 لیوان آب بنوشید.
- استفاده از روغن نعناع، اکالیپتوس، لیمو و اسطوخودوس برای ماساژ دادن روزانه پاها برای کاهش ورم خوب است. البته می‌توانید در حمام نیز از این روغن‌ها برای کاهش تورم در پاها استفاده کنید.
- ورم، التهاب و درد در قسمت تحتانی بدن (پاها) را می‌توان با شنا کردن روزانه به مدت 30 دقیقه کاهش داد. شنا باعث یک احساس شناور بودن و سبکی در بدن می‌شود.
- همچنین برای کاهش تورم دردناک در پاها، پیشنهاد می‌شود از ساق شلواری ساپورتی (کشی و محکم) و جوراب‌های تنگ مخصوص فشرده‌سازی استفاده کنید. التهاب را می‌توان با پوشیدن ساق شلواری ساپورتی و جوراب‌های فشرده‌سازی نیز درمان کرد.
- مصرف نمک و کافئین برای جمع شدن مایعات در بدن بسیار مضر است، بنابراین اگر از ورم پاها رنج می‌برید، از مصرف نمک و کافئین خودداری کنید. جلبک دریایی خشک شده و نمک دریایی می‌تواند جایگزین خوبی برای نمک و کافئین باشد.
- قرار دادن پا در آب تونیک (آب گازدار شده‌ای که در آن ماده کوئنین حل شده است) می‌تواند برای کاهش ورم کف پا و مچ پا بسیار خوب باشد. کافی ست حدود 20 دقیقه پا را در آب تونیک نگه دارید و سپس احساس خواهید کرد که تورم و ناراحتی در پاهایتان کمتر شده است.
- برای جلوگیری از ورم پاها، وضعیت بدن خود را در هنگام نشستن و ایستادن تغییر دهید. در هنگام مسافرت، باید هر چند وقت یک‌بار توقف کنید و سر پا بایستید و کمی راه بروید. با این کار می‌توانید از تورم پاها جلوگیری کنید.
- همه این‌ها بهترین راه‌حل برای درمان ورم پا در خانه هستند. البته، باید برای درمان این مشکل به دنبال درمان‌های پزشکی نیز باشید.
