بیماری عروق کرونر CHD یا بیماری گرفتگی سرخرگهای کرونر زمانی اتفاق می‌افتد که سرخرگ کرونر به علت جمع شدن پلاک مسدود میشود.
پلاک از چربی کلسترول و مواد دیگر تشکیل شده است. این پلاک در داخل دیواره سرخرگ ساخته میشود و می‌توانند موجب تنگ و سفت شدن رگها شود. این مشکل موجب کاهش جریان خون به قلب میشود و اکسیژن حیاتی به اندازه کافی به عضلات قلب نمی‌رسد. این فرآیند از آرترواسکلروز و تجمع پلاک در دیواره رگها در طول زمان اتفاق می‌افتد.
اگر قلب به انداره کافی خون غنی از اکسیژن دریافت نکند نمی‌تواند به درستی کار کند و موجب بروز درد در قسمت قفسه سینه میشود که به آن آنژین میگوییم. اگردیواره رگها پاره شود و پلاک به داخل جریان خون نشت کند و باعث ایجاد لخته خون میشود و رگ مسدود میشود. اگر جریان خون به عضله قلب متوقف شود یا قلب خون کافی دریافت نکند حمله قلبی (آسیب به عضله قلب) اتفاق می‌افتد.
بهترین راه برای اینکه بدانید آیا شما در معرض خطر حمله قلبی هستید یا نه این است که به پزشک خودتان مراجعه کنید تا سلامت قلب شما را مورد بررسی قرار دهد و عوامل خطر را بشناسید. اگر علائم شما بدتر شد یا به صورت مکرر ادامه پیدا کرد شما باید فورا تحت مراقبتهای پزشکی قرار بگیرید. اگر در قسمت قفسه سینه درد دارید یا تنگی نفس دارید و یا علائم غیر معمولی در قسمت چپ بدن همراه درد تیر کشیدن یا بدون آن دارید حتما برای دریافت کمک با اورژانس تماس بگیرید. یک حمله قلبی میتواند باعث مرگ شود و درمان به موقع موجب دستیابی به نتایج بهتر میشود. برای رزرو نوبت در مطب دکتر لیلا عسگرپور متخصص بیماریهای قلب و عروق با شماره تلفن های 02632216426 تماس حاصل فرمایید.
دلایل و عوامل خطر
موارد زیادی وجود دارد که احتمال ابتلا به عروق کرونر را در شما افزایش میدهد. به این موارد عوامل خطر میگوییم.
برخی از این عوامل خطر تحت کنترل ما نیستند و به آنها غیرقابل کنترل میگوییم. اما بقیه آنها از طریق تغییراتی در سبک زندگی و داروها قابل کنترل (عوامل خطر قابل کنترل) هستند.
عوامل خطر قابل کنترل عبارتند از :
- سیگار کشیدن به لایه داخلی رگها آسیب وارد میکند و ساخت مواد چرب را افزایش میدهد که باعث میشود رگهای شما تنگ شوند. احتمال ایجاد لخته خون در رگها را افزایش میدهد.
- کلسترول . داشتن کلسترول بالا سرعت تشکیل مواد چرب در رگها را افزایش میدهد.
- فشارخون. در طول زمان فشار خون به رگهای شما آسیب وارد میکند.
- دیابت. دیابت خطر بیماری عروق کرونر را افزایش میدهد و باعث میشود احتمال حمله قلبی در شما افزایش پیدا کند اگرچه شما نمیتوانید از بروز دیابت جلوگیری کنید اما کنترل این شرایط کمک میکند خطر حمله و سکته قلبی کاهش پیدا کند.
- ورزش. فقط ۳۰ دقیقه فعالیت متوسط در طول روز میتواند خطر ابتلا به بیماریهای عروق کرونر را کاهش دهد.
- وزن. داشتن وزن سالم خطر ابتلا به عروق کرونر را کاهش میدهد.
- رژیم. داشتن رژیم غذایی سالم باعث میشود بهترین مواد مغذی به بدن شما برسد و بتوانید وزن سالم خود را حفظ کنید.
- استرس و اضطراب. استرس واضطراب طولانی مدت خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته را افزایش می دهد. باید بدانید که چطور استرس خودتان را مدیریت کنید.
- مصرف الکل. نوشیدن زیاد الکل خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش میدهد.
عوامل خطر غیر قابل کنترل شامل موارد زیر میشود:
- سن. خطر ابتلا به عروق کرونر با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
- جنسیت. احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر در سنین پایین مردان بیشتر از زنان است. اما ریسک ابتلا در خانمها بعد از متوقف شدن دوران قاعدگی افزایش پیدا میکند.
- سابقه بیماریهای روانی. افرادی بیماریهای روانی شدیدی دارند نسبت به عموم جامعه خطر ابتلا به حمله قلبی در آنها بیشتر است.
- سابقه خانوادگی. اگر که یکی از افراد نزدیک خانواده شما قبل از ۵۰ سالگی دچار بیماری قلبی شده است خطر ابتلا به بیماریهای قلبی در شما بیشتر است.
علائم بیماری عروق کرونر
ممکن است شما ندانید که بیماری عروق کرونر دارید چون همیشه این بیماری موجب بروز علائم نمیشود. وقتی که رگهای شما باریک میشود ممکن است موجب بروز درد و ناراحتی برای شما شود. اغلب زمانی این اتفاق می‌افتد که قلب شما سخت‌تر کار میکند مثل وقتی که از پله‌ها یا یک تپه بالا می‌روید. علائم عبارتند از:
- تنگی نفس غیر عادی مثل زمانی که شما در حال استراحت یا فعالیت بدنی بسیار سبکی هستید.
- درد و ناراحتی سنگینی و سفتی در قسمت قفسه سینه میتواند تا کمر شانه‌ها فک و گردن ادامه پیدا کند. بعضی افراد آنرا به صورت یک درد مبهم توصیف میکنند.
- درد بازوها گردن فک و بدون ناراحتی در قسمت سینه توصیف میکنند.
این درد از ملایم یا مبهم تا شدید توصیف شود. گاهی اوقات افراد زمانی متوجه میشوند بیماری عروق کرونر دارند که دچار حمله قلبی میشوند.
چگونه بیماریهای قلبی عروقی تشخیص داده میشوند؟
برای تشخیص بیماریهای قلبی عروقی پزشک علائم شما را بررسی میکند و در مورد سوابق خانوادگی بیماریهای قلبی از شما سوال میکند. شما را تحت معاینه فیزیکی قرار میدهد. ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر برای شما آزمایش تجویز کند :
- آزمایش خون
- الکتروکاردیوگرام یا ECG
- تست استرس
- اکوکاردیوگرام ECHO
- آنژیوگرافی عروق کرونر یا آنژیو گرافی کامپیوتری کرونرCCTA
- بررسی پرفیوژن میوکارد MPS
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن)
درمان
شما نمیتوانید بیماری عروق کرونر را درمان کنید اما میتوانید از بدتر شدن آن جلوگیری کنید. درمان شما به عوامل خطر برای شما و هر گونه مشکلاتی که تا به حال داشته‌اید بستگی دارد. که ممکن است شامل یک یا چند تا از عوامل زیر میشود:
تغییر سبک زندگی
تغییرات سبک زندگی که پیشنهاد میشود شامل موارد زیر است:
- ترک سیگار
- تحرک بیشتر
- خوردن مواد غذایی سالم و نوشیدنیهای سالم
- کاهش وزن
- کاهش سطح استرس
داروها
پزشک شما ممکن است یک یا چند تا از داروهای زیر را به شما پیشنهاد کند که به موارد زیر بستگی دارد:
- علائم شما
- ریسک بیماریهای قلبی در آینده
- هر گونه مشکلی که تا به حال داشته‌اید مثل حمله قلبی یا نارسایی قلبی
این داروها شامل موارد زیر میشوند:
- تری نیترات گلیسیریل که معمولا به صورت اسپری است و علائم آنژین را متوقف میکند.
- استاتینها که کلسترول و تری گلیسیرید را کاهش میدهند.
- ضد پلاکتها .اگر شما حمله قلبی داشتید این داروها خطر تشکیل لخته خون را کاهش میدهند و آسیب دیدگی را به حداقل میرسانند.
- مسدود کننده‌های بتا. فشار خون شما را کاهش میدهند و ریتم و ضربان قلب شما را ثابت نگه میدارند.
- مسدود کننده‌های کانال کلسیم. فشار خون شما را کاهش میدهند و درد سینه را تسکین میدهند و ضربان قلب شما را کم میکنند.
- مهار کننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین فشار خون شما را کاهش میدهد و فشار روی قلب را پایین میآورد.
- داروهای ضد انعقاد خطر تشکیل لخته خون و سکته را کاهش میدهد
روشها
اگر شما آنژین دارید یا اگر در حال حاضر دچار حمله قلبی شده‌اید پزشک شما ممکن است یکی از روشهای زیر را به شما پیشنهاد کند:
- آنژيو پلاستی و استنت:آنژیوپلاستی درمانی است که در آن پزشک از بالنهای خاصی استفاده میکند تا عروق تنگ یا مسدود شده را باز کند و جریان خون را به قلب برمی‌گرداند. در طی این روش پزشک معمولا یک لوله‌ای به نام استنت در سرخرگ می‌گذارد تا آن را باز نگه دارد.
- جراحی گرافت بای پس CABG این جراحی باعث میشود جریان خون به قلب را بهبود پیدا کند و آنژین را درمان میکند. در طی این جراحی متخصص قلب یک رگ خونی از قسمتی دیگر از بدن شما مثل ساق پا یا بازوی شما برمی‌دارد و از آن به عنوان یک راه جدید بری جریان خون در اطراف رگ مسدود شده استفاده میکند.
اگر تشخیص داده شد که شما بیماری عروق کرونر دارید طبیعی است که بترسید یا هول شوید اما خیلی مهم است که تا جایی که میتوانید از نظر فیزیکی و احساسی تحت حمایت قرار بگیرید.
شرکت در برنامه‌های توانبخشی قلبی یک روش عالی برای بهبود و آشنایی با شرایط خودتان است. شما میتوانید روشهایی را یاد بگیرید که به خودتان کمک کنید و با افرادی ارتباط برقرار کنید که تجربه مشابهی مثل شما داشته‌اند.
