آنژیوگرافی به عکسبرداری اشعه ایکس (X-ray) از عروق خونی می‌گویند. این تصاویر عروق خونی در ارگان‌های مختلف بدن را نشان می‌دهند. در نتیجه، پزشکان با استفاده از آن‌ها میتوانند بیماریهای قلب، مغز، دست و بازو و پا را تشخیص دهند. پزشکان با استفاده از تصاویر آنژیوگرافی، ناهنجاری‌های عروق خونی مثل عروق خونی تضعیف شده، انباشت پلاک و لخته خون را تشخیص می‌دهند.
در این مقاله به بررسی دلایل استفاده پزشکان از این تصاویر، نحوه تصویربرداری و خطرات و عوارض جانبی این نوع از تصویربرداری پزشکی می‌پردازیم. در این مقاله به نکاتی در مورد بیمارانی که تحت آنژیوگرافی قرار گرفته‌اند نیز اشاره خواهیم کرد.
آنژیوگرافی چیست؟
اصطلاح “آنژیوگرافی” به یک سری از آزمایشات تشخیصی گفته میشود که پزشکان با استفاده از آن‌ها میتوانند عروق خونی مسدود شده را مشخص کنند. همچنین این تصاویر در تشخیص طیف وسیعی از بیماریهای قلبی-عروقی، مثل آترواسکلروز (تصلب شرایین)، استنوز عروق و آنوریسم به پزشکان کمک می‌کنند.
برای گرفتن آنژیوگرافی، پزشک یک لوله بلند و باریک (کاتتر) را داخل یکی از شریان‌های بازو، ران یا کشاله وارد می‌کند. سپس از طریق کاتتر رنگ کنتراست به شریان تزریق شده و عکس اشعه ایکس گرفته میشود. رنگ کنتراست باعث میشود شریان‌ها در تصاویر ایکس ری واضح‌تر شوند. البته تمام دستگاه‌های آنژیوگرافی با اشعه ایکس عکسبرداری نمی‌کنند. بعضی از تصاویر آنژیوگرافی با استفاده از سی تی اسکن و ام آر آی گرفته می‌شوند.
پزشک چه زمانی دستور آنژیوگرافی می‌دهد؟
- وجود نشانه‌هایی از گرفتگی عروق در آزمایشات
- احساس درد جدید یا غیر معمول در ناحیه قفسه سینه
- سابقه سکته، حمله قلبی یا نارسایی قلبی
تشخیص اولیه و درمان اورژانسی خطر مرگ بر اثر حمله قلبی را کاهش می‌دهد. پزشکان از انواع مختلفی از آزمایشات و تصاویر پزشکی، مثل آنژیوگرافی، بهره می‌برند تا انواع مختلف بیماری قلبی را تشخیص دهند و درمان کنند.
آنژیوگرافی برای چه مواردی استفاده میشود؟
پزشک از آنژیوگرافی برای بررسی عروق خونی بدن بهره می‌برد، از جمله عروق خونی در:
- کمر
- گردن
- قلب
- سینه
- شکم
- لگن
- بازوها و دست‌ها
- ران‌ها، ساق‌ها و پاها
در حین آنژیوگرافی، پزشک به دنبال نشانه‌هایی از بیماری قلبی-عروقی و مشکلات عروق می‌گردد.
از آنژیوگرافی برای تشخیص این بیماری‌ها استفاده میشود:
- آنوریسم یا التهاب دیواره عروق خونی
- آترواسکلروز یا انباشت پلاک و چربی روی دیواره داخلی شریان‌ها
- آمبولی ریه یا لخته خون
- استنوز وریدی یا گرفتگی غیرعادی عروق خونی منتهی به مغز، قلب یا پاها
- ناهنجاری‌های مادرزادی در عروق خونی یا قلب
چرا پزشکان آنژیوگرافی می‌گیرند؟
- برای ارزیابی سلامت عروق خونی بیمار پیش از جراحی
- برای بررسی عروق خونی منتهی به تومور
- برای برنامه‌ریزی طرح درمان، مثل بای‌پس کرونر، استنت گذاری یا کموامبولیزاسیون
- برای ارزیابی نحوه قرارگیری استنت پس از جراحی
مراحل انجام آنژیوگرافی در کرج
بخش‌هایی که در زیر به آن‌ها اشاره میشود، پیش، حین و پس از آنژیوگرافی صورت می‌گیرد.
آماده سازی
پزشک نحوه آماده شدن برای آنژیوگرافی را در جلسه مراجعه توضیح خواهد داد. در اکثر موارد، بیمار نباید شب پیش از آنژیوگرافی چیزی بخورد یا بنوشد. همچنین باید با یکی از آشنایان خود برای برگشت به خانه پس از پایان آنژیوگرافی هماهنگ کند.
این موارد را به همراه داشته باشید:
- لیستی از داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید
- لیستی از حساسیت‌های غذایی و دارویی
- مدارک احراز هویت
- دفترچه بیمه
پس از ورود بیمار به مرکز، پرستار وی را به یک اتاق راهنمایی می‌کند تا لباس‌های مخصوص بیمارستانی را به تن کند.
سپس پرستار یک لاین وریدی را به دست یا مچ بیمار وارد می‌کند. همچنین علائم حیاتی بیمار از جمله وزن، درجه تب، ضربان قلب و فشار خون وی نیز اندازه‌گیری میشود.
حین آنژیوگرافی
پیش از آنژیوگرافی در کرج، پزشک یک آرامبخش خفیف به بیمار می‌دهد تا شخص احساس آرامش بیشتری داشته باشد. آنژیوگرافی نیازی به بیهوشی ندارد.
پزشک ناحیه ورود کاتتر را ضد عفونی و بی‌حس می‌کند. سپس یک برش کوچک روی پوست ایجاد شده و کاتتر به داخل شریان وارد میشود.
پزشک بعد از ورود کاتتر به بدن، آن را به دقت در طول شریان مورد نظر حرکت می‌دهد. سپس از طریق کاتتر رنگ کنتراست به شریان تزریق شده و عکس اشعه ایکس گرفته میشود. شاید در لحظه تزریق رنگ کنتراست، شخص کمی احساس سوزش خفیف داشته باشد.
پس از آنژیوگرافی
پس از عکسبرداری، پزشک کاتتر را خارج کرده و سپس بیمار باید 15 دقیقه فشار یکنواخت را روی ناحیه مورد نظر نگه دارد. این کار برای جلوگیری از خونریزی داخلی انجام میشود.
بعد از سپری شدن 15 دقیقه پرستار بیمار را به بخش عمومی یا بیماران قلبی منتقل خواهد کرد. پزشک بعد از رسیدن نتایج، موارد لازم را با بیمار در میان خواهد گذاشت.
تفسیر نتایج آزمایش
پزشک با آنژیوگرافی جریان خون قلب، مغز و دیگر اندام‌های بدن را بررسی می‌کند. وجود نتایج غیرعادی آنژیوگرافی نشان دهنده وجود یک یا چند مورد گرفتگی شریان در بدن شخص است. در صورت وجود این موارد، پزشک روند درمانی گرفتگی عروق را بررسی و بهترین راه درمانی را انتخاب می‌کند.
خطرات آنژیوگرافی
آنژیوگرافی برای اکثر بیماران بی‌خطر است. با این حال امکان بروز خطرات در مواردی که کاتتر مستقیم به قلب وارد میشود وجود دارد.
البته، بررسی نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که کمتر از 2 درصد بیماران ممکن است دچار خطرات ناشی از ورود کاتتر به قلب شوند.
طبق نتایج یک مطالعه دیگر در بین سالمندان و مبتلایان به بیماریهای خاص، مثل نارسایی مزمن کلیه یا دیابت، مشخص شد که این دسته از افراد بیشتر در معرض عوارض جانبی آنژیوگرافی قرار دارند.
خطرات مرتبط با کاتتریزاسیون و آنژیوگرافی عبارتند از:
- واکنش آلرژیک به بی‌حسی موضعی، رنگ کنتراست یا آرامبخش
- خونریزی، کبودی یا درد در ناحیه ورود کاتتر
- لختگی خون
- آسیب به ورید یا شریان
- آسیب به دیواره قلب
- نارسایی حاد کلیه
- عفونت
- تپش نامنظم قلب
- حمله قلبی یا سکته، البته این مورد بسیار نادر است.
کسانی که به رنگ کنتراست واکنش آلرژیک داشته‌اند ابتدا داروهایی را دریافت می‌کنند که خطر بروز یک واکنش آلرژیک دیگر را کاهش دهد. بیمار باید حداقل 24 ساعت قبل از آنژیوگرافی این دارو را مصرف کند.
برای پیشگیری کامل از واکنش آلرژیک، پزشک روش‌های مختلفی را برای انجام آنژیوگرافی در پیش خواهد گرفت.
ریکاوری
پس از آنژیوگرافی بیمار باید تا جای ممکن استراحت کامل کند. در حین ریکاوری به یاد داشته باشید:
- تا زمانی که اثر آرامبخش کاملاً از سیستم بدنی شما خارج شود، از رانندگی یا کار با ماشین آلات صنعتی خودداری کنید.
- آب فراوان بنوشید.
- از فعالیت‌های پرفشار فیزیکی تا چند روز خودداری کنید.
- مرتب بانداژ محل زخم را تعویض کنید.
- زخم را تمیز و خشک نگه دارید.
- از استحمام، جکوزی آب گرم و شنا تا پس از التیام کامل زخم خودداری کنید.
اگر متوجه علائم عفونت شدید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. علائم عفونت عبارتند از:
- قرمزی، تورم یا درد در اطراف محل زخم
- خروج چرک از زخم
- تب
چشم‌انداز بلند مدت پس از آنژیوگرافی عروق کرونری
برای بررسی نتایج آنژیوگرافی باید مجدداً به پزشک کنید. طرح درمان به تشخیص پزشک بستگی دارد.
درمان گرفتگی شریان‌های کرونری با تکنیکی موسوم به آنژیوپلاستی انجام میشود. در این تکنیک یک کاتتر مخصوص را داخل عروق خونی وارد کرده و گرفتگی را برطرف می‌کنند.
گزینه درمانی دیگر برای کسانی که دچار گرفتگی شدید عروق کرونری هستند، جراحی بای‌پس قلب است. در این جراحی عروق و شریان‌ها با عروق دیگر بدن جایگزین می‌شوند.
تفاوت آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی
در حین آنژیوپلاستی، پزشک یک بالون بادی یا اسپلینت را داخل شریان مورد نظر می‌کند. هنگامی که به نقطه مورد نظر رسید، پزشک بالن را باد کرده یا اسپلینت را باز می‌کند تا جریان خون در آن شریان به روند طبیعی بازگردد. آنژیوپلاستی معمولاً در حین آنژیوگرافی انجام میشود.
سایر آزمایشات قلبی
در حال حاضر، آنژیوگرافی دقیق‌ترین تست تشخیصی برای انواع بیماریهای قلبی است، از جمله بیماری عروق کرونری قلب. سایر آزمایشاتی که در تشخیص مورد استفاده قرار می‌گیرند از قرار زیرند، البته دقت آن‌ها به آنژیوگرافی نمی‌رسد:
- تست ورزش
- سی تی اسکن
- اسکن ام آر آی
- اکوکاردیوگرافی
آنژیوگرافی در کرج
آنژیوگرافی درواقع به معنای تصویر برداری با استفاده از اشعه ایکس از عروق خونی میباشد که در این روش یک لوله بلند به نام کارتر از طریق دست یا پا وارد عروق خونی بدن میشود که این لوله با کمک اشعه ایکس میتوانند از طریق عروق خونی به قلب برسد و هدف از این کار تشخیص بسته بودن یا نبودن عروق خونی بیمار می باشد.
دکتر متخصص قلب میتواند با آنژیوگرافی ، عروق بدن بیمار را از جمله :
- گردن
- قلب
- سینه
- شکم
- لگن
- بازوها و دست‌ها
- ران‌ها، ساق‌ها و پاها
را برسی نماید .
دکتر لیلا عسگرپور متخصص قلب با داشتن تخصص در زمینه آنژیوگرافی میتواند مشکلات بیماران را اعم از :
- آنوریسم یا التهاب
- دیواره عروق خونی
- آترواسکلروز یا انباشت پلاک و چربی روی دیواره داخلی شریان‌ها
- آمبولی ریه یا لخته خون
- استنوز وریدی یا گرفتگی غیرعادی عروق خونی منتهی به مغز
- قلب یا پاها
- ناهنجاری‌های مادرزادی در عروق خونی یا قلب
بیمار را تشخیص دهد و درمان کند.
برای رزرو نوبت یا مشاوره جهت آنژیوگرافی در کرج با شماره تلفن‌های 32216426–026 – 09399450250 تماس حاصل فرمایید
