در برخی موارد اگر دریچه طبیعی قلب به درستی کار نکند باید در یک در جراحی با یک دریچه مصنوعی جایگزین میشود. دریچه مصنوعی یک بافت مصنوعی جایگزین برای دریچه ی طبیعی قلب است. وظیفه ی این بافت مصنوعی تقلید حرکات طبیعی و باز و بسته شدن دریچه طبیعی قلب است. یک دریچه ی مصنوعی میتواند جایگزینی برای هر یک از دریچه های میترال قلب، آئورت، ریوی یا تریکوسپید (سه لتی) باشد. دریچه های مصنوعی قلب به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: دریچه های مکانیکی مصنوعی و دریچه های بیولوژیکی که معمولا از بافت حیوانی ساخته میشوند.
دریچه های قلب
قلب تلمبه ای است که از بافت ماهیچه ای ساخته شده است. دارای چهار حفره پمپاژ: دو حفره ی بالایی به نام دهلیز و دو حفره پایینی به نام بطن. دریچه های بین هر یک از حفره های پمپاژ قلب باعث میشود خون در قلب جریان یابد.
- دریچه ی تریکوسپید (سه لتی): بین دهلیز راست و بطن راست قرار دارد.
- دریچه ی ریوی: بین بطن راست و شریان ریوی قرار دارد.
- دریچه میترال: بین دهلیز چپ و و بطن چپ قرار دارد.
- دریچه آئورت: بیم بطن چپ و آئورت قرار دارد.
اگر این دریچه ها دچار آسیب شوند و آنطور که باید کار نکنن ممکن است نیاز به ترمیم یا تعویض داشته باشند.
تنگی دریچه قلب و نارسایی دریچه میتوانند باعث اختلال عملکرد دریچه قلب شوند.
هنگامی که یک (یا چند) دریچه تنگ شود قلب مجبور است برای پمپاژ خون از طریق آن دریچه سخت تر کار کند. دریچه ها ممکن است در اثر عفونت (مانند تب روماتیسمی یا استاف) و افزایش سن باریک و سفت شوند. اگر یک یا چند دریچه نشتی داشته باشند، خون به سمت عقب نشت میکند، یعنی خون کمتری در مسیر درست پمپاژ میشود. بر اساس علائم و وضعیت کلی قلب، پزشک شما تصمیم میگیرد که یک یا چند دریچه بیمار نیاز به جراحی برای ترمیم بافت یا تعویض دریچه دارد.
به طور متداول جراحی قلب باز برای ترمیم یا تعویض دریچه های قلب انجام میشود. یعنی یک شکاف بزرگ در قفسه سینه ایجاد شده و قلب برای مدتی متوقف میشود تا جراح بتواند دریچه یا دریچه های آسیب دیده را ترمیم یا تعویض کند. اخیرا تکنیک های جدیدتر و کم خطر تر برای تعویض یا ترمیم دریچه های قلب ایجاد شده است. در روش های کم خطر برش های کوچک تری ایجاد میکنند این روش ها درد کمتری دارند و بیمار به مدت کمتری در بیمارستان بستری میشود.
برای ترمیم دریچه آسیب دیده ممکن است از یک حلقه حمایتی استفاده کنند. یا ممکن است کل دریچه برداشته شده و یک دریچه ی مصنوعی را جایگزین آن کنند. دریچه های مصنوعی ممکن است از پلاستیک کربنی یا بافت ( ساخته شده از دریچه های حیوانی یا دریچه های انسانی اهدا شده) ساخته شده باشد. پزشک شما باید در باره ی مزایا و معایب هر کدام از آنها و بهترین گزینه با شما صحبت کند.
علت تعویض دریچه قلب
جراحی برای ترمیم یا تعویض به منظور برطرف کردن مشکلات ناشی از یک یا چند دریچه قلب انجام میشود.
اگر دریچه (های) قلب شما آسیب ببیند ممکن است شما دچار علائم زیر شوید:
- سرگیجه
- درد قفسه سینه
- مشکلات تنفسی
- تپش قلب
- تورم پا، مچ پا یا شکم
- افزایش سریع وزن به دلیل تجمع مایعات
اگرچه ممکن است پزشک شما دلایل دیگری هم برای جراحی ترمیم یا تعویض دریچه قلب شما داشته باشد.
خطرات ناشی از جراحی ترمیم یا تعویض دریچه قلب چیست؟
خطرات احتمالی جراحی ترمیم یا تعویض دریچه قلب عبارتند از:
- خونریزی حین جراحی یا بعد از آن
- ایجاد لخته های خونی که میتوانند باعث حمله قلبی، سکته مغزی یا مشکلات ریوی شوند
- عفونت
- پنومونی (ذات الریه)
- پانکراتیت
- مشکلات تنفسی
- آریتمی (ریتم غیر طبیعی قلب)
- دریچه ترمیم یا تعویض شده دچار مشکل شود
- مرگ
با توجه به شرایط بیماری خاص شما ممکن است خطرات دیگری هم وجود داشته باشد. قبل از انجام جراحی حتما درباره هر گونه نگرانی با پزشک خود صحبت کنید.
روند مقدماتی درمان
روند مقدماتی جراحی شامل بررسی کامل قلب با معاینه فیزیکی، اشعه ایکس قفسه سینه، نوار قلب (EKG) و اکوکاردیوگرافی است.
در برخی موارد انجام تست ورزش، کاتتریزاسیون قلبی یا اسکن تصویربرداری و ام آر آی هم ضروری است.
آزمایشات خون هم برای بررسی عملکرد کلیه ها، کم خونی وسایر مشکلات مرتبط با خون انجام میشود.
جراحی دریچه قلب چگونه انجام میشود؟
عمل باز تعویض دریچه قلب
یک شلنگ داخل وریدی برای وارد کردن مایعات و داروها به بازوی شما وارد میشود و شما تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرید. در عمل باز قلب یک شکاف بزرگ در خط وسط قفسه سینه شما ایجاد میشود. جراح باید استخوان سینه را شما را بشکافد تا به قلب دسترسی داشته باشد. سپس یک دستگاه قلب و ریه به شما وصل میشود، این دستگا حین عمل به خون شما اکسیژن رسانی کرده و آن را پمپاژ میکند. قلب شما سرد میشود و به طور موقت متوقف میشود. هنگامی که قلب شما بی حرکت است جراح دیواره عضلانی آن را برش میدهد تا درچه آسیب دیده را خارج کند و دریچه مصنوعی را جایگزین آن کند و بخیه بزند. بعد از بستن برش دیواره قلب جراح شروع به گرم کردن قلب شما میکند. اگر قلب بعد از رسیدن به دمای طبیعی خود به خود شروع به تپیدن نکند، ممکن است است جراح مجبور شود برای تحریک ضربان قلب از شوک الکتریکی استفاده کند. بعد از اینکه قلب به طور پیوسته و بدون خونریزی، خون را پمپاژ کند دستگاه قلب و ریه از شما جدا میشود. جراح مجددا استخوان قفسه سینه را به هم وصل میکند . برش قفسه سینه را بخیه میزند. سپس شما به بخش مراقبت های ویژه قلب منتقل میشوید.
در برخی بیماران جراح میتواند دریچه قلب را با ایجاد یک برش کوچک تر ترمیم یا تعویض کند. بعد از یک یا دو روز از بخش مراقب های ویژه قلب به یک اتاق معمولی در بیمارستان منتقل میشوید. سپس با انجام آزمایش خون روزانه و EKG تحت نظر خواهید بود تا به اندازه کافی سلامت خود را به دست آورید و سپس میتوانید به منزل بازگزدید.
با توجه به نظر پزشک شما ممکن است قبل از ترخیص از بیمارستان مجدا نیاز به انجام اکوکاردیوگرافی یا یک معاینه سرپایی داشته باشید.
ترنس کاتتر
قراردادن دریچه های مصنوعی قلب
تکنولوزی جدید این امکان را فراهم کرده تا دریچه های مصنوعی بدون نیاز به باز کردن قفسه سینه بیمار از طریق کاتترهای مخصوص وارد قلب شوند.
روشی به نام جایگزینی دریچه آئورت ترانس کاتتر (TAVR) یک روش پرطرفدار برای افراد مبتلا به تنگی متوسط تا شدید آئورت است.
در روش TAVR یک دریچه ی مصنوعی ساخته شده از بافت خوک یا گاو بر یک بالون خالی از باد پیچیده میشود و در نوک یک لوله نازک و انعطاف پذیر قرار میگیرد. پزشک کاتتر را از طریق یک رگ خونی از قسمت بالای ران تا دهانه بین قلب و آئورت هدایت میکند. بعد از رسیدن به آئورت آسیب، دیده بزرگ شده و به دریچه قدیمی وصل میشود.
مراقبت های بعد از عمل
پس از تعویض دریچه قلب، در صورتی که از دریچه مکانیکی استفاده کرده اید باید به مدت نامحدودی آنتی بیوتیک مصرف کنید، و اگر از دریچه بیولوژیک استفاده کرده اید باید به مدت سه ماه آنتی بیوک مصرف کنید.
پزشک شما یا دستیار او مصرف داروهای ضد انعقاد را برای شما مشخص میکند به طوری که میزان مصرف آنها برای جلوگیری از ترومبوآمبولی به اندازه کافی بالا و برای جلوگیری از خونریزی به اندازه کافی پایین باشد. همچنین برای کل عمرتان باید قبل از برخی درمان های پزشکی یا دندانپزشکی پر خطر، آنتی بیوتیک مصرف کنید.
مصرف آنتی بیوتیک باعث جلوگیری از عفونت دریچه مصنوعی میشود، چون در این روش درمانی پرخطر ممکن است باکتری ها وارد خون شوند.
بعد از ترخیص، پزشک از شما میخواهد که طی سه تا چهار هفته آینده برای معاینه بعدی مراجعه کنید. اگر در این معاینه حال شما خوب باشد و همچنین نتایج تکرار اکوکاردیوگرافی شما خوب باشد، پزشک معاینه بعدی شما را در سه یا دوازده ماه بعدی قرار میدهد.
خطرات احتمالی
دریچه های مکانیکی قلب که توسط FDA تایید شده اند به ندرت دچار اختلال میشوند. اما حتی در برخی موارد با وجود اینکه بیماران داروهای ضد انعقاد هم مصرف میکنند، تعدا کمی لخته خون در دریچه ها ایجاد میشود. هر سال 1.3 تا2.7 درصد از بیمارانی که دریچه مکانیکی قلب دارند به خاطر مصرف داروهای ضد انعقاد دچار یک دوره خونریزی شدید میشوند.
دریچه های بیولوژیکی به مرور زمان از کار می‌افتند. سی درصد از بیماران ظرف ده سال و پنجاه درصد دیگر در عرض پانزده سال نیاز به تعویض دریچه بیولوژیکی دارند، اما در در این مورد خطر لخته شدن خون بسیار کم است.
در چه صورت باید با پزشک تماس بگیرید؟
بعد از ترخیص از بیمارستان، در صورت رخ دادن موارد زیر فورا با پزشک تماس بگیرید:
- اگر دچار درد قفسه سینه
- تنگی نفس، سرگیجه
- ضربان قلب نامنظم
- و تب شدید.
اگر زخم شما دچار قرمزی، تورم و درد میشود یا خونریزی میکند
