نارسایی قلب چه علت و علائمی دارد و درمان مناسب آن چیست؟

اصطلاح نارسایی قلبی ممکن است ترسناک باشد. اما این اصطلاح به معنای از کار افتادن قلب نیست. درواقع به این معنا است که قلب به درستی خون را پمپاژ نمیکند.

بیماری نارسایی قلبی مشکل عمده ای  است . حدود پنج میلیون و هفتصد هزار نفر به این بیماری مبتلا هستند.  و سالانه حدود پانصد و پنجاه هزار نفر به این آمار اضافه میشود. این بیماری دلیل اصلی بستری شدن افراد بالای شصت و پنج سال در بیمارستان است.

اگر دچار بیماری نارسایی قلبی هستید با مراقبت از خود میتوانید زندگی سالم، متعادل و با کیفیتی داشته باشید. بنابراین داشتن اطلاعات راجع به نارسایی قلبی، نحوه حفظ تعادل و زمان مراجعه به پزشک بسیار مهم است.

میزان شیوع بیماری نارسایی قلبی

تقریبا شش میلیون نفر از جمعیت جهان دچار نارسایی قلبی هستند و سالانه بیشتر از هشتصد و هفتاد هزار نفر به نارسایی قلبی مبتلا میشود. این بیماری علت اصلی بستری شدن افراد بالای شصت و پنجاه سال در بیمارستان است.

اگرچه خطر ابتلا به نارسایی قلبی با افزایش سن تغییر میکند اما در سنین بالاتر احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است.

خطر ابتلا در زنان و مردان یکسان اما تفاوت هایی وجود دارد:

• زنان در مقایسه با مردان در سنین بالاتری دچار نارسایی قلبی میشوند.
• نارسایی قلبی در زنان بیشتر ناشی از فشار خون بالا است و EF قلب طبیعی ( کسری جهشی) دارند.
• زنان ممکن است نسبت به مردان بیشتر دچار تنگی نفس شوند.

علت نارسایی قلبی چیست؟

مشکلات بسیاری که به عضله قلب آسیب میرسانند میتوانند باعث نارسایی قلبی شوند. از جمله:

بیماری عروق کرونر (که با نام آترواسکلروزکرونر یا سخت شدن شریان ها هم شناخته میشود) بر شریان هایی که خون و اکسیژن را به قلب می برند (شریان های کرونری) تاثیر میگذارد. پوشش طبیعی داخل رگ ها از بین میرود، دیواره رگ‌ها ضخیم میشود و رسوبات چربی و گرفتگی ها تا حدی جریان خون را مسدود میکند. با گذشت زمان عروق بسیار باریک یا کاملا مسدود میشوند که این مشکل باعث حمله قلبی میشود. گرفتگی های داخل عروق باعث میشود که قلب نتواند خون کافی برای حفظ سلامت اندام ها و بافت ها (از جمله قلب) را پمپاژ کند. انسداد رگ ها میتواند باعث درد قفسه سینه (آنژین صدری) و سایرعلائم بیماری قلبی شود.

حمله قلبی: انسداد ناگهانی یک سرخرگ کرونر  باعث قطع جریان خون به قسمت های مختلف عضله قلب شده  در نتیجه فرد دچار حمله قلبی میشود. عضله ی قلب برای همیشه آسیب میبیند و سلول های ماهیچه ای ممکن است بمیرند. سلول های عضله قلب ممکن است سخت تر کار کنند، قلب بزرگتر (HF-rEF) یا سفت  (HF-pEF) شود.

کاردیومیوپاتی: کاردیمیوپاتی اصطلاحی است برای آسیب و التهاب قلب  استفاده میشود. این وضعیت ناشی از مشکلات عروق کرونر یا جریان خون نیست. کاردیومیوپاتی ممکن است به دلایل مختلفی از جمله: ویروس ها، سوء مصرف الکل یا مواد مخدر، سیگار کشیدن، ژنتیک و بارداری (کاردیومیوپاتی حین زایمان) رخ دهد.

مشکل قلبی از بدو تولد (بیماری مادرزادی قلبی).

دیابت.

فشار خون بالا: فشار خون بالا در اثر فشاری که خون به دیواره رگ های خونی وارد میکند ایجاد میشود. بنابراین فشار خون بالا به این معنا است که فشار در شریان های شما بالاتر از حد طبیعی است. فشار خون بالا باعث میشود که قلب برای انتقال خون به بدن با شدت بیشتری  خون را پمپاژکند. این وضعیت میتواند باعث ضخیم یا سفت شدن بطن چپ شود و ممکن شما دچار HFpEF شوید. فشار خون بالا همچنین میتواند باعث باریک شدن عروق کرونر و درنتیجه بیماری عروق کرونر شود.

آریتمی (ضربان غیر طبیعی قلب، از جمله فیبریلاسیون دهلیزی).

بیماری کلیوی.

چاقی ( اضافه وزن).

مصرف دخانیات و مواد مخدر غیر قانونی.

داروها: برخی داروهای مورد استفاده برای مبارزه با سرطان ( شیمی درمانی) میتوانند منجر به نارسایی قلبی شوند.

نارسایی قلبی چه علائمی دارد؟

در برخی موارد ممکن است بیمار علائم خفیفی داشته باشد یا اصلا علائمی نداشته باشد. این بدان معنا نیست که شما نارسایی قلبی ندارید. علائم این بیماری ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد یا به طور دائم احساس نشود.

به طور کلی نارسایی قلبی با گذشت زمان بدتر میشود. و با بدتر شدن بیماری ممکن است شما علائم بیشتر یا متفاوتی داشته باشید.

در صورت بروز علائم جدید یا بدتر شدن علائم حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

علائم و نشانه های شایع بیماری نارسایی قلبی:

• نارسایی:

مشکل تنگی نفس. ممکن است شما هنگام ورزش، یا زمانی که استراحت میکنید یاروی تخت دراز میکشید دچار تنگی نفس شوید. تنگی نفس زمانی رخ میدهد که مایع به ریه ها برمیگردد (احتقان) یا زمانی که بدن شما خون اکسیژن دار کافی دریافت نمیکند.

 اگر شب در خواب دچار تنگی نفس میشوید مشکل نارسایی قلبی شما حاد است و نیاز به درمان دارید.

احساس خستگی و ضعف پا هنگام فعالیت. وقتی قلب شما خون اکسژن دار را به مقدار کافی به به اندام ها و ماهیچه های اصلی پمپاژ نمیکند، احساس خستگی میکنید و ممکن است در پاهایتان احساس ضعف داشته باشید.

تورم شکم، پا و مچ پا. افزایش وزن. اگر کلیه ها خون کافی را تصفیه نکنند، آب و مایعات اضافی در بدن باقی میمانند. این مایعات اضافی در بدن باعث ورم و افزایش وزن میشود.

تکرر ادرار در خواب. هنگامی که دراز میکشید جاذبه باعث جریان خون بیشتر به کلیه ها میشود بنابراین کلیه ها ادرار بیشتری تولید میکنن و شما نیاز به تخلیه ادرار دارید.

سرگیجه، گیجی، مشکل در تمرکز، غش.  شما ممکن است این علائم را هم داشته باشید چون قلب خون اکسیژن دار را به اندازه کافی به مغز پمپاز نمیکند.

ضربان قلب سریع یا نامنظم (تپش قلب): هنگامی قلب با نیروی کافی خون را پمپاژ نمیکند ممکن است برای رساندن خون اکسیژن دار کافی به اندام ها سرعت ضربان قلب افزایش یابد. همچنین اگر قلب شما بزرگتر از حد طبیعی باشد ( بعد از حمله قلبی یا به دلیل میزان نامتعادل پتاسیم خون) ممکن است دچار ضربان قلب نامنظم شوید.

سرفه های خشک و کوتاه. هنگامی که دراز کشیده اید و مایع اضافی در ریه هایتان وجود دارد بیشتر دچار سرفه های ناشی از نارسایی قلبی میشوید.

شکم پر (نفخ) یا سفت، از دست دادن اشتها یا نارحتی معده (تهوع). شما باید وضعیت سلامت خود بررسی کنید. ازجمله: دیابت، بیماری کلیوی، کم خونی، فشار خون بالا، بیماری تیروئید و آسم یا بیماری مزمن ریوی را بررسی کنید. برخی از بیماری ها علائم و نشانه هایی  مشابه نارسایی قلبی دارند. اگر علائم  جدیدی دارید یا علائم قبلی شما تشدید شده به پزشک خود اطلاع دهید.

نارسایی قلبی چگونه تشخیص داده میشود؟

 پزشک ابتدا از بیمار درباه علائم و سابقه بیماری خانوادگی سوال کرده و او را معاینه میکند.

آزمایش ها مختلفی برای تشخیص نوع نارسایی قلبی وجود دارد ازجمله:

• اکوکاردیوگرافی (ECHO) : امواج صوتی با فرکانس بالا که برای بررسی شکل و عملکرد قلب استفاده میشود.
• نوار قلب (ECG) : سیم های الکتریکی را روی قفسه سینه، دستها و پاهای شما قرار میدهند تا سیگنال های الکتریکی را که از ماهیچه قلب عبور میکنند ضبط کنند.
• آزمایشات قلب
• اشعه ایکس قفسه سینه
• آنژیوگرافی ( یا کاتتریزاسیون کرونر) : مایع از طریق یک لوله کوچک (کاتتر) وارد میشود تا نشان دهد که آیا عروق کرونر شما باریک یا مسدود شده است یا خیر.

روش درمان به نوع نارسایی قلبی و تا حدودی علت آن بستگی دارد. مصرف دارو و سبک زندگی بخشی از برنامه درمانی شما است. پزشک شما با شما درباره بهترین برنامه ی درمانی صحبت خواهد کرد.

درباره بیماری نارسایی قلبی اطلاع بیشتری به دست آورید.

درمان علل اصلی

برخی شرایط میتوانند به درمان نارسایی قلبی کمک کنند. درمان این عوامل ممکن است شامل جراحی، آنژیوپلاستی، باز کردن گرفتگی عروق خونی در بیماران مبتلا به  بیماری عروق کرونر و مصرف داروهایی برای کنترل فشار خون بالا، دیابت، کم خونی یا بیمار تیرویید باشد. علاوه بر این درمان ضربان نامنظم قلب (آریتمی) در بیماران مبتلا به نارسایی قلب بسیار مهم است.

تغییر سبک زندگی

برخی تغییرات معمولا باعث بهبود عوامل موثر بر نارسایی قلبی میشود. به عنوان مثال: اگر افراد مبتلا به نارسایی قلبی شرایط زیر را رعایت کنند شاهد بهبود شرایط خود خواهند بود:

• فعالیت های روزانه خود را اصلاح کنید و به اندازه کافی استراحت کنید تا قلب شما دچار اضطراب نشود.
• برای سلامت قلب خود یک رژیم غذایی سالم داشته باشید که سدیم و چربی کمی داشته باشد.
• سیگار نشکید و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید
• کاهش وزن
• از مصرف نوشیدنی های الکی خودداری کنید
• از مصرف کافیین خودداری کنید یا میزان مصرف آن را محدود کنید
• وقتی علائم شما ثابت شد یک برنامه ورزش منظم که میتواند شامل برنامه توابخشی فیزیکی باشد داشته باشید
• استرس خود را کاهش دهید
• وزن خود را کنترل کنید چون اضافه وزن ناگهانی ممکن است نشان دهنده تجمع مایع باشد
• به علائمتان دقت کنید و هر گونه تغیر را به پزشک خود اطلاع دهید
• برای بررسی وضعیت سلامت خود به طور منظم چکاپ کنید

داروها 

بیماری نارسایی قلبی میتواند با دارو درمان شود. برخی داروها میتوانند به طول عمر شما کمک کنند و از بستری شدن در بیمارستان جلوگیری کنند. این داروها  شامل:

• داروهایی برای کاهش فشار خون و کاهش فشار برقلب، مانند مهارکننده های ACE و مسدود کننده های گیرنده آنزیوتانسین II (ARBs)
• بتابلوکرها برای کمک به قوی تر یا کند تر کردن پمپاژ قلب
• آنتاگونیست های آلدوسترون برای کمک به کنترل فشار خون
• دیورتیک ها برای کمک به کاهش تجمع مایعاتی که منجر به تورم بدن میشود.

اگر دچار آنژین هستید ممکن است برای درمان آن نیاز به دارو  داشته باشید. اگر احساس کردید داروی شما تاثیر ندارد یا برای شما مشکل ایجاد میکند یا هر سوال دیگری دارید بدون مشورت با پزشکتان مصرف دارو را قطع نکنید.

جراحی 

روش های جراحی برای درمان علل اصلی نارسایی قلبی

پیوند بای پس عروق کرونر یا آنزیو پلاستی برای پیشگیری و درمان نارسایی قلبی ناشی از انسداد عروق.

کاشت ضربان ساز و سایر ابزارهای مورد نیاز مانند: دریچه های مصنوعی قلب.

درمان مکشلات قلبی مادرزادی

جراحی های درمان نارسایی قلب عبارتند از:

پیوند قلب  

اگرچه پیوند قلب ممکن است بهترین گزینه برای بیماران مبتلا به شدیدترین نوع نارسایی های قلبی باشد اما این روش به دلیل کمبود قلب اهدا کننده فقط برای تعداد کمی از افراد انجام میشود. پیشرفت های علمی اخیر ممکن است در آینده پیوند قلب مصنوعی را امکان پذیر کند.

دستگاه‌های کمکی بطن چپ  (LVAD)

این دستگاه‌های ممکن است برای کمک به افزایش پمپاژ قلب در قفسه سینه کاشته شوند. تا همین اواخر  LVADها مستلزم این بودند که بیمار برای پیوند به یک صفحه نمایش بزرگ یک بیمارستان متصل باشد. اما  در حال حاضر واحدهای کوچک  LVAD با باتری کار میکنند . به بسیاری از بیماران اجازه میدهند از بیمارستان مرخص شوند. این دستگاه‌ها ممکن است به عنوان یک درمان اولیه یا به عنوان پلی برای پیوند قلب در افراد بزرگسال استفاده شود.

بازسازی قلب 

سیگنال های الکتریکی که باعث انقباض قلب میشوند به صورت مارپیچی حرکت میکنند. در بهترین حالت قلب بیضی شکل است تا سیگنال های الکتریکی را که باعث ایجاد ضربان قلب میشوند راحتتر دریافت کند. نارسایی قلبی معمولا باعث بزرگ و کروی شدن قلب میشود، این حالت دیگر مناسب با الگوی الکتریکی نیست و درنتیجه کارآیی قلب را کاهش میدهد. برخی روشهای جراحی امیدوراکننده برای رفع این مشکل با بازسازی قسمت هایی از قلب برای عادی سازی شکل آن در حال بررسی هستند.

روش‌های بازسازی قلب عبارتند از:

• ترمیم مجدد دریچه و عروق قلب، که میتواند اندازه قلب را کاهش دهد و عملکرد آن را بهبود بخشد.
• کاردیومیوپلاستی دینامیک، در این روش قسمتی از انتهای یک ماهیچه پشت بدن جدا شده و به دور بطن های قلب پیچیده میشود. بعد از چند هفته، عضلات جابجا شده با تحریک الکتریکی شرطی میشوند تا مانند ماهیچه های قلب عمل کنند. این روش ممکن است قدرت پمپاژ را بهبود بخشد و در نتیجه از بزرگ شدن قلب جلوگیری کند و استرس را کاهش دهد.
• روش باتیستا که به آن بطن چپ جزئی هم گفته میشود. در این روش بخشی از دیواره بطن چپ را برمیدارند. لبه های بطن تغییر مکان داده و به هم دوخته میشوند و دریچه میترال و قطعات آن ترمیم یا تعویض میشوند. این روش به دلیل نتایج ضعیف تا حد زیای کنار گذاشته شده است.
• روش های Dor که به عنوان پلاستی دایره ای داخل بطنی یا EVCPP هم شناخته میشوند زمانی قابل اجرا است که به دلیلی حمله قلبی در بطن یک گشادی (آنوریسم) ایجاد شود. در این جراحی ناحیه بافت مرده و زخمی که در آنوریسم ایجاد شده را بخیه میزنند تا کوچک شود. گاهی اوقات یک اتصال دهنده ساخته شده از داکرون یا بافت برای پوشاندن سایر قسمت‌های عضله معیوب استفاده میشود. هدف از این جراحی بازگرداندن بطن به اندازه و شکل طبیعی است.

روش آکرون شامل لغزاندن یک توری شبیه جوراب در اطراف قلب و دوختن آن در محل برای کاهش یا جلوگیری از بزرگ شدن بیشتر قلب است