آنژیوگرافی قلب (آنژیوگرافی قلب) نوعی آزمایش رادیولوژی است که در آن از جریان خون شریان‌های قلب عکس گرفته می‌شود تا متخصص بتواند تنگ شدن شریان‌های کرونری را بررسی کند؛ همچنین آنژیوگرافی محل تنگ شدن شریان و میزان آن را نشان می‌دهد.
متخصص قلب لوله نازکی به نام کاتتر را در آنژیوگرافی وارد شریان بازو یا پا می‌کند و آن را با احتیاط به سمت قلب هدایت می‌کند. سپس ماده حاجب رنگی در کاتتر تزریق می‌شود تا پزشک بتواند شریان‌ها را با استفاده از اشعه ایکس ببیند.
پیش از آنژیوگرافی دارو برای آرام‌بخشی یا بیهوشی ملایم به بیمار داده می‌شود. موضع درمان نیز بی‌حس می‌شود. سوزش یا گزش خفیفی را در اثر تزریق داروی بی‌حسی حس خواهید کرد. اکثر بیماران هیچ دردی را حین حرکت کاتتر داخل رگ حس نمی‌کنند. هنگام تزریق ماده حاجب نیز احتمالاً حرارتی را حس خواهید کرد.
آنژیوگرافی یک تا سه ساعت طول می‌کشد. ممکن است همان روز عمل پس از چند ساعت تحت نظر بودن مرخص شوید. البته برخی بیماران باید شب را در بیمارستان بمانند. یک تا دو روز پس از آنژیوگرافی فقط میتوانید فعالیت‌های سبک انجام بدهید.
هزینه آنژیوگرافی قلب به عوامل متعددی بستگی دارد که در این مقاله به آنها اشاره شده است. برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی آنژیوگرافی قلب، نحوه انجام آنژیوگرافی قلب و مراقبت های بعد از آن ادامه‌ی مطلب را بخوانید.
با آنژیوگرافی قلب چه مشکلاتی را می‌توان تشخیص داد؟
آنژیوگرافی به متخصص قلب و بیمار کمک می‌کند که درباره بهترین روش درمان تصمیم بگیرند. ممکن است آنژیوگرافی بنا به دلایل زیر انجام شود:
- متخصص قلب با توجه به آنژیوگرافی متوجه می‌شود که آیا با تغییر طرح درمان می‌توان خطر بروز سکته قلبی یا مرگ ناشی از مشکلات قلبی را کاهش داد یا خیر. همچنین آنژیوگرافی به پزشک نشان می‌دهد که پلاک در کدام نقطه شریان را تنگ کرده و آیا تنگی شریان باعث آهسته شدن جریان خون شده است یا خیر. البته آنژیوگرافی نشان نمی‌دهد که آیا تجمع پلاک باعث سکته قلبی خواهد شد یا خیر.
- آنژیوگرافی را می‌توان برای تصمیم‌گیری درباره روش‌های بهتر مدیریت آنژین انجام داد. آنژیوگرافی به متخصص قلب نشان می‌دهد که آیا با عمل یا جراحی می‌توان علائم را بهبود داد یا خیر.
بسیار مهم است که درباره علائم آنژین با پزشک معالجتان صحبت کنید. آیا علائم فعالیت‌های روزمره‌تان را محدود می‌کند و لذت بردن از زندگی را برای‌تان سخت می‌کند؟ حین ورزش یا فعالیت‌های بدنی سبکی مانند چند متر راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها دچار آنژین یا درد قفسه سینه می‌شوید؟ همچنین اگر در حال مصرف دارو برای تسکین درد قفسه سینه هستید، به پزشک اطلاع بدهید که آیا مصرف دارو به کنترل علائمتان کمک می‌کند یا خیر. ممکن است پزشک دز مصرف دارو را تغییر بدهد یا داروی دیگری را تجویز کند.
انجام دادن آنژیوگرافی به معنای انجام دادن آنژیوپلاستی یا جراحی بای‌پس قلب نیست. اما اگر پزشک حین آنژیوگرافی متوجه تنگی شدید شریان‌ها شود، ممکن است لازم ببیند که جراحی بای‌پس یا آنژیوپلاستی را بلافاصله انجام بدهد. بنابراین بهتر است پیش از آنژیوگرافی با پزشک درباره این درمان‌ها صحبت کنید، چون حین آزمایش به دلیل خواب‌آلودگی ناشی از تزریق داروها نمی‌توانید درباره درمان‌های بیشتر تصمیم بگیرید.
مسائل پزشکی که باید قبل از آنژیوگرافی در نظر گرفته شود
پیش از آنژیوگرافی باید درباره مسائل مختلفی از قبیل موارد زیر با پزشک معالجتان صحبت کنید:
- پرونده پزشکی مانند سابقه ابتلا به آسم، آلرژی یا بیماری کلیوی؛
- حساسیت داشتن به داروهای خاص؛
- داروهای مصرفی فعلی: ممکن است لازم باشد مصرف بعضی داروها، مانند داروهای رقیق‌کننده خون را قبل از آنژیوگرافی قطع کنید؛
- ناشتا بودن: لازم است از چهار تا شش ساعت قبل از آنژیوگرافی ناشتا باشید و
- آزمایش‌های دیگر: ممکن است لازم باشد آزمایش‌های مختلفی، مانند آزمایش خون، نوار قلب، رادیوگرافی قفسه سینه و سی تی قلب را پیش از آنژیوگرافی انجام بدهید.
آنژیوگرافی قلب چگونه انجام می‌شود؟
اکثر عمل‌های آنژیوگرافی تشخیصی قلب سرپایی است، یعنی بیمار همان روز انجام آنژیوگرافی مرخص می‌شود. پرستار پرونده پزشکی‌تان را پیش از آنژیوگرافی می‌گیرد و گان بیمارستان را برای تعویض لباس در اختیارتان می‌گذارد. سپس پرستار شما را با تزریق سرم و در صورت لزوم اصلاح هر دو طرف کشاله ران و مچ دست برای آنژیوگرافی آماده می‌کند.
بیمار در کت لب پذیرش می‌شود و روی تخت مخصوص دراز می‌کشد. مانیتور قلب ضربان قلب را حین آنژیوگرافی ثبت می‌کند. پوست مچ بیمار و دو طرف کشاله ران با محلول ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود و درپ استریل روی بیمار کشیده می‌شود.
پزشک مقدار کمی داروی بی‌حسی را دور موضع درمان (مچ دست یا کشاله ران) تزریق می‌کند و پس از بی‌حسی کاتتر کوچکی را از روی پوست وارد رگ می‌کند. پزشک پیشروی کاتتر را از طریق تصاویر رادیوگرافی دینامیک منتقل شده روی نمایشگر تحت نظر دارد.
بیمار پیشروی کاتتر را به سمت قلب حس نمی‌کند، چون عصب‌های زیادی در رگ‌های خونی وجود ندارد. پس از قرارگیری کاتتر در محل مناسب، مقدار کمی ماده حاجب (ماده رنگی حساس به رادیوگرافی) در کاتتر تزریق می‌شود. هنگام تزریق ماده حاجب ممکن است احساس گرگرفتگی یا گزگز بکنید. آنژیوگرافی یک تا سه ساعت طول می‌کشد.
هزینه آنژیوگرافی قلب در بیمارستان دولتی کمتر از هزینه آنژیوگرافی قلب در بیمارستان و یا مراکز خصوصی است.
بلافاصله پس از آنژیوگرافی قلب
اقدامات زیر پس از آنژیوگرافی انجام می‌شود:
- فشار خون، نبض، تنفس و زخم به‌طور مرتب کنترل و ثبت می‌شود؛
- ممکن است مایعات را برای مدت کوتاهی از طریق سرم دریافت کنید، البته بهتر است به محض آن‌که احساس کردید توانش را دارید، غذا و نوشیدنی بخورید؛
- پس از چهار ساعت میتوانید بنشینید؛
- احتمال دارد شش ساعت پس از ریکاوری مرخص شوید؛
- اگر رژیم غذایی خاصی نداشته باشید، بهتر است رژیمی با میزان کلسترول پایین را رعایت کنید و
- متخصص قلب نتایج اولیه را به شما اطلاع می‌دهد. ممکن است لازم باشد که برای بررسی بیشتر نتایج و گفتگو درباره درمان از متخصص قلب وقت بگیرید.
عوارض آنژیوگرافی قلب
شایع‌ترین عوارض احتمالی آنژیوگرافی قلب به شرح زیر است:
- واکنش‌ها آلرژیک به ماده حاجب مانند کهیر و خارش پوست ؛
- خونریزی زخم؛
- آریتمی قلبی؛
- حمله قلبی و
- سکته مغزی.
توصیه‌هایی برای مراقبت پس از آنژیوگرافی در خانه
حتماً به توصیه‌های پزشک معالجتان عمل کنید؛ توصیه‌های معمول برای مراقبت پس از آنژیوگرافی به شرح زیر است:
- سعی کنید حتی‌الامکان استراحت کنید؛
- بیش از چند دقیقه نایستید؛
- حداقل تا یک هفته پس از آنژیوگرافی از بلند کردن اشیای سنگین خودداری کنید؛
- اگر به عفونت مشکوک شدید، حتماً مشکل را با پزشک معالجتان در میان بگذارید. از علائم عفونت می‌توان به سرخی و داغ شدن پوست، ورم یا ترشح چرک از زخم اشاره کرد و
- هشت ساعت پس از آنژیوگرافی برای کمک به خروج ماده حاجب از بدن مایعات فراوان بنوشید، مگر آن‌که متخصص قلب دستور دیگری داده باشد.
دورنمای بلندمدت پس از آنژیوگرافی قلب
برای صحبت درباره نتایج آنژیوگرافی باید از پزشک معالجتان وقت بگیرید. روش درمان به تشخیص پزشک بستگی دارد.
تنگی شریان‌های کرونری را می‌توان حین آنژیوگرافی با استفاده از تکنیک آنژیوپلاستی درمان کرد. متخصص قلب کاتتر خاصی را برای رفع گرفتگی شریان‌های قلب از طریق رگ‌های دیگر وارد شریان‌های مسدودشده می‌کند.
عمل بای‌پس روش جراحی دیگری برای رفع تنگی شدید شریان‌های قلب است؛ متخصص قلب شریان‌ها و وریدهایی را از بخش‌های دیگر بدن به قلب پیوند می‌زند.
هزینه آنژیوگرافی قلب شامل چه مواردی می‌شود؟
هزینه آنژیوگرافی مانند اکثر عمل‌های جراحی شامل موارد زیر می‌شود:
- هزینه عمل: هزینه عمل شامل ارزش خود عمل، از جمله جای‌گذاری کاتتر، تزریق ماده حاجب، حق‌الزحمه تخصصی پزشک یا تکنیسین انجام‌دهنده آنژیوگرافی می‌شود؛
- تجهیزات: هزینه استفاده از واحد تصویربرداری و دستگاه عکس‌برداری یا استفاده از رادیوگرافی مخصوص که در بیمارستان یا کلینیک تشخیصی انجام می‌شود؛
- ماده حاجب: هزینه ماده حاجبی که برای کمک به شناسایی انسدادها و تنگی شریان‌ها در رگ تزریق می‌شود؛
- متخصص انجام‌دهنده آنژیوگرافی: با توجه به حساس بودن آنژیوگرافی، این عمل معمولاً توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. میزان تخصص و تجربه پزشک نیز مانند همیشه عامل تأثیرگذاری بر هزینه عمل است و
- بیمه: چنانچه آنژیوگرافی با هدف تشخیص یا درمان بیماری انجام شود، آنژیوگرافی تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.
دیگر هزینه‌ها
دیگر هزینه‌های مرتبط با آنژیوگرافی قلب آزاد ناشی از آزمایش‌هایی تکمیلی است که پزشک توصیه می‌کند برای تشخیص بیماری و تأیید یا تکمیل نتایج تصویربرداری انجام شود:
- تست ورزش یا استرس؛
- سی تی اسکن قلب؛
- ام آر آی
- اکوکاردیوگرافی.
همچنین پس از تشخیص بیماری ممکن است پزشک عمل‌های دیگری را برای رفع انسداد یا گرفتگی توصیه کند؛ معمولاً درمان‌های زیر بدین منظور انجام می‌شود:
- استنت‌گذاری
- جراحی بای‌پس
