حمله قلبی و سکته قلبی جزو عارضه‌های خطرناک محسوب می‌شوند. علائم این عارضه‌ها به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند و تاثیرات بلندمدت آن‌ها می‌تواند تاثیرات منفی بر زندگی بگذارد. دلیل بروز این دو عارضه مشابه میباشد. در این مقاله در ارتباط با تفاوت حمله قلبی و سکته قلبی و نحوه درمان و پیشگیری از بروز این عارضه‌ها اطلاعات لازم ارائه می‌شود.
فرق حمله قلبی و سکته قلبی چیست؟
بیماری عروق کرونر قلب (که باعث بروز حمله قلبی می‌شود)، عامل اصلی مرگ و میر در بسیاری از کشورها محسوب می‌شود. حمله قلبی عامل 13 درصد از مرگ و میرهای بزرگسالان است. سکته قلبی نیز که پنجمین علت مرگ و میر در جهان به شمار می‌رود، عامل 5 درصد از مرگ و میر در بزرگسالان محسوب می‌شود. آمار نشان می‌دهند که حمله قلبی مرگبارتر از سکته قلبی است؛ البته هر دو عارضه می‌توانند سبب بروز از کارافتادگی بلندمدت در بیماران شوند.
مانند بسیاری دیگر از عارضه‌ها، شدت حمله قلبی و سکته قلبی می‌توانند خفیف و یا شدید و مرگبار باشند. سکته قلبی در بسیاری از موارد می‌تواند بر توانایی تفکر، حرکت کردن و انجام امور روزانه تاثیر بگذارد. در نتیجه کنترل عوارض بلندمدت سکته قلبی در برخی از موارد می‌تواند بسیار دشوار باشد.
حمله قلبی
حمله قلبی زمانی بروز می‌کند که یک سرخرگ مسدود شده، از رسیدن خون به بخشی از قلب جلوگیری می‌کند. این سرخرگ بایستی فورا باز شود. در غیر این صورت برای قلب مشکل جدی پیش خواهد آمد.
زمانی که حمله قلبی از ارسال خون و اکسیژن به قلب جلوگیری می‌کند، امکان دارد آسیب دائمی به عضله قلب وارد شود. نتیجه حمله قلبی به محل و شدت انسداد بستگی دارد (به این معنی که انتقال خون به عضله قلب به چه میزان با اختلال مواجه شده است). در صورتی که شدت انسداد زیاد باشد و از ارسال خون به بخش وسیعی از قلب جلوگیری شود، آسیب بیشتری به قلب وارد خواهد شد (نسبت به مواردی که انسداد باعث قطع مختصر ارسال خون به قلب می‌شود).
برخی از افراد بدون هیچ آسیب قابل توجه قلبی به طور کامل بهبود پیدا می‌کنند ولی عملکرد قلب برخی دیگر از افراد با مشکل مواجه خواهد شد. در این حالت امکان دارد شخص دچار تنگی نفس بلندمدت و یا عدم تحمل فعالیت فیزیکی شود. در صورت احتمال بروز حمله قلبی، بایستی به فورا به نزدیک‌ترین بیمارستان مراجعه شود. هرچه بیمار سریع‌تر به بیمارستان مراجعه کند، احتمال بروز عوارض بلندمدت کاهش پیدا خواهد کرد.
زمانی که شخص در معرض بروز حمله قلبی قرار دارد، معمولا علائم درد در قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، ورم پا، دشواری در تنفس در زمان دراز کشیدن و یا عدم تحمل فعالیت فیزیکی بروز می‌کنند. البته همه علائم حمله قلبی بلافاصله ایجاد نمی‌شوند. این علائم به تدریج و به حالت‌های مختلفی مانند کاهش تحمل فعالیت فیزیکی، خستگی ناشی از فعالیت‌های روزانه و یا درد در قفسه سینه در زمان ورزش ایجاد می‌شوند. ارزیابی این علائم به طور مداوم، در جهت درمان به موقع از اهمیت زیادی برخوردار است.
سکته قلبی
اصطلاحات سکته قلبی و حمله قلبی معمولا به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. در حالی که بایستی به فرق بین حمله قلبی و سکته قلبی توجه شود. اطلاع از تفاوت حمله قلبی با سکته قلبی باعث می‌شود که در زمان بروز این عارضه‌ها بتوان به شخص بیمار کمک لازم را ارائه داد.
در برخی از مواقع سکته قلبی به طور ناگهانی و معمولا بدون نشانه قبلی بروز می‌کند. این عارضه در اثر اختلال در عملکرد الکتریکی در قلب بروز می‌کند و باعث نامنظم شدن ضربان قلب می‌شود. در این حالت قلب قادر به پمپاژ کردن خون نمی‌باشد. در نهایت شخص هوشیاری خود را از دست داده و دارای نبض نخواهد بود. در صورت عدم درمان، در عرض چند دقیقه مرگ رخ خواهد داد.
عواملی مانند چربی خون بالا، فشار، تغذیه ناسالم، اضافه وزن و عدم تحرک کافی در روز خطر ابتلا به سکته قلبی را در جوانان افزایش داده است. تحقیقات نشان می‌دهند که خطر سکته قلبی در مردان بیشتر از زنان است.
بهترین روش برای تشخیص تفاوت بین حمله قلبی و سکته قلبی، به یاد آوردن این نکته است که حمله قلبی یک عارضه مرتبط با جریان خون محسوب می‌شود در حالی که سکته قلبی در اثر اختلال در عملکرد الکتریکی در قلب بروز می‌کند.
در صورت بروز حمله قلبی به علت تنگ شدن یا انسداد سرخرگ، جریان خون به قلب مسدود می‌شود. هر چه درمان دیرتر انجام شود، آسیب وارد شده به قلب تشدید می‌شود؛ چرا که با عدم انتقال خون و اکسیژن به عضله قلب، بخش‌هایی از بافت قلب از بین خواهد رفت. ولی در سکته قلبی، اختلال در عملکرد الکتریکی باعث توقف ضربان قلب می‌شود. در این حالت خون در هیچ قسمتی از بدن جریان نخواهد داشت.
درمان حمله قلبی و سکته قلبی
هر دقیقه سپری شده پس از بروز حمله قلبی یا سکته قلبی از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که در هر دقیقه، بافت قلب در معرض از بین رفتن قرار دارد. جهت جلوگیری از بروز آسیب قلبی، جریان خون قلب بایستی هر چه سریع‌تر به حال طبیعی بازگردد. حمله قلبی یا سکته قلبی با مصرف دارو قابل کنترل میباشد. برخی از انواع این داروها عبارتند از:
- آسپیرین: آسپیرین را می‌توان بلافاصله جهت کاهش بروز لخته خونی مصرف کرد تا جریان خون در سرخ‌رگ‌های تنگ شده حفظ شود.
- داروهای ترومبولیتیک: این داروها لخته‌های خونی که سبب انسداد جریان خون شده‌اند را از بین می‌برند. این داروها مانند آسپیرین بایستی جهت حفظ جریان خون، بلافاصله مصرف شوند.
- داروهای ضد پلاکت: جهت جلوگیری از بروز لخته‌های خون یا بزرگتر شدن لخته‌های خون، معمولا از داروهای ضد پلاکت خون استفاده می‌شود.
- داروهای رقیق‌کننده خون: امکان دارد از دیگر داروهای رقیق‌کننده خون مانند هپارین استفاده شود. این دارو سبب کاهش غلظت خون شده و احتمال برو لخته خونی را کاهش می‌دهد.
- داروهای مُسکن: معمولا در زمان بروز حمله قلبی از داروهای ضد درد مانند مورفین استفاده می‌شود.
- نیتروگلیسرین. اگرچه این دارو برای رفع درد قفسه سینه استفاده می‌شود امکان دارد با توجه به قابلیت گشاد کردن رگ‌های خونی، برای بهبود جریان خون در قلب نیز مصرف شود.
- داروهای بتا بلاکر: جهت شل کردن عضلات قلب، کاهش سرعت ضربان قلب و کاهش فشار خون از داروهای بتا بلاکر استفاده می‌شود. این داروها همچنین سبب کاهش میزان آسیب‌دیدگی عضلات قلب و جلوگیری از بروز حملات قلبی در آینده می‌شوند.
- داروهای مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین: این داروها سبب کاهش فشار خون و در نتیجه کاهش فشار وارد بر قلب می‌شوند.
- داروهای استاتین: این داروها برای کنترل سطح کلسترول خون مصرف می‌شوند.
جلوگیری از بروز حمله قلبی و سکته قلبی
با توجه به این که هم حمله قلبی و هم سکته قلبی به انسداد در رگ‌های خونی مرتبط هستند، نحوه جلوگیری از این دو عارضه مشابه یکدیگر میباشد. همچنین اگر بیمار قبلا دچار حمله قلبی یا سکته قلبی شده باشد، خطر بروز این عارضه‌ها افزایش پیدا می‌کند چرا که این عارضه‌ها به مسدود شدن رگ‌های خونی مربوط می‌شوند. رعایت سبک زندگی سالم و پیروی از توصیه‌های پزشک، بهترین روش‌های جلوگیری از بروز حمله و سکته قلبی و یا کاهش خطر بروز مجدد این عارضه‌ها محسوب می‌شوند. با استفاده از روش‌های زیر می‌توان از بروز حمله یا سکته قلبی جلوگیری کرد:
- ورزش منظم
- استفاده از رژیم غذایی مناسب برای حفظ سلامت قلب
- قطع مصرف سیگار
- کنترل فشار خون
- مصرف داروهای مورد نیاز طبق دستور پزشک
- کاهش کلسترول
- کنترل دیابت
